Апсыуа-абаза уагIа ансисквша Апсны абаракъ Амш атшын адунейла йакIвдыршитI акультура гвыргъьахъв знархару айззараква, асасчва драйгвитI, ауагIахъа цIаскви ахабзакви йрыхадыргIвазитI. СынчIвагьи йакIвшатI ари агвыргъьахъв Къарча-Черкес апны.
Барганджиа Саид
Июль а 23 ащымта щажьыта Россия АгIвадахь шта апны рыцIа йдуу апаркква йрыуазакIу «АдзыгIвбжьа йачIва» апны аджьармыкIьа чатырква андыргIалтI. Араъа Апсны абаракъ Амши Абаза культура Амши рыртлапIара знархараз агвыргъьахъв джвыквылуан.
Агвыргъьахъв программа угвы йгIатахауата, гIальаматра щардала йырчвыта йадгалан. Ауи апшта, агвыргъьахъв джьармыкIьа апны йакIвшатI атурых баракъква ргIарбарта. Акъала абзазагIвчви асасчви акIьанджь театр рыршIыйара ддырбатI, асуратква ргIарбартала апсуа-абаза культура йахадыргIвазатI.
Афестиваль йалаквази ауи асасчви атачIв суратгIвгIвчва рынхараква рхвгIарныс рылшатI, ачвахъабага согIаква рнапIыцIашватI, абаза рызкъква ршIашватI.
ЩардагIвы аджьармыкIьа асквш аурала тшаздрыхIазыритI. Ажва ахъазла, Айсан Кьащиф афестиваль асасчва согIата йрылайшун йара йнапIыла йчпаз ашвындыкъварачкIвынква. Ари агIвычIвгIвыс ъаза йныбыжьыла сквшы 88 йрыцкьахьатI, ауаса бзи йбауа ауыс нижьхырныс йгвы йгьтам, ауи гвлахIара дута йзалитI.
«ХIтдзы йачвыхъарамкIва унагIва псауатла ъарчпауа нхарта аъапI, ауаъа сызланхуш апкъыгIваква гIасахвитIта ауат швындыкъварачкIвын рыласчпитI. ЙазскIкIыз ашвындыкъварачкIвынква уырпшрыквын йапшыта гIвба гьуызгIарылхуашым – рсуратлагьи урата-ганыта йрымулагьи», – йхIватI Кьащиф.
Афестиваль асасчвагьи ауи йалаквазгьи швабыж йрымагIальаматта йапшуан ауагIахъа фаша анкъвакъвра.
«Ансисквша хIгIариква рсабиква рыхъазла фаша гIдзахитI. ХIара хIыхъазла ныжьхта дара рыхъазлагьи ауи швабыж йгвыргъьара дупI. АуагIа щардагIвыта афаша пшдзаква анынкъвыргауа угвы йалахIитI», – йхIватI йгвгIанаграква хIыцагIвишауата анкъвакъвра йалаз хъацIакI.
Згвы йазгIайуаз зымгIвагьи абаза рызкъква ршIадыршварныс рылшун. Арызкъы ъаныргIалыз атып амш шабгу уагIала йырчвын.
Афестиваль асасчва рыхъазла гвыргъьахъв концертгьи адыргалтI. Аквашуа ангIаджвыквылгьи ауагIа гьымгвжважватI, йгьамцIымцIхтI.
«ХIара аква хIгьачвшвум, – лхIватI афестиваль асасчва рыуа пхIвыспакI. – Араъа хIацыпI, хIадкIылапI, ауи акIвпI йхъаду. ХIара тгIачвала швабыж бзи йыгIбитI Абаза культура Амш, ауралагьи ауи апшдзарала хIгвы пшыхь тахIрысныс хIгIайитI. АлахI дырзыразхатI ари агвыргъьахъв адгалагIвчва зымгIвагьи».
Агвыргъвахъв концерт далата дгIахъвмартI апсыуа ашвахIвагIв Кварацхелия Мадина. Ауи лара йалалцIаз ашва «Ашьхакуа» гIалхIватI. Ауи абазаква зымгIвагьи амамырри акъагIари рзылтахъта агвыргъьахъв ахьызла дхIвахIвтI.
«Сара магIны ду азызбитI ари агвыргъьахъв сгIалалырныс ъасылшаз. Швабыж сгвы йалахIатI. Анчва дырзыразхатI швабыж пхата йгIаспылыз апшыгIвчва. Апхъахьыла йызнымкIва араъа сатагIайхырныс смурадпI», – лхIватI ашвахIвагIв.
ЛгвгIанаграква лхIватI АААК ахабарргага портал
аунашвачпагIв Лазба Аминагьи.
«Сара йапхъахауата Апсны саъамкIва салапштI ари агвыргъьахъв шдыртлапIауа. ЙалкIгIата йгвлахIарапI ари амш Къарча-Черкес, Къабард-Балкъар, Трыквшта йыртабзазауа хIайщчви хIахщчви урылата йанщтIухуа. ХIара хIбаракъ хIкъральыгIвара йадамыгъагIвацата гьакIвым йшаъу, ауи хIайгIайрагьи йадамыгъапI, абанпараква раларпарагьи йадамыгъапI, ауи хIуагIа ртурыхгьи йагIарбагапI. ЙхIборчпI анцIрала хIгвы йтата йынкъвыгIгарныс хIкъральыгIвара агIатгара магIныта йаму, адуней акъральква йырту хIабашталагIвчва хIкъральгьи ауи атурыхгьи йшырхъву рылархIвауата йшбзазушла хIырцхърагIарныс», – лхIватI Амина.
Апсны абаракъ Амши Абаза культура Амши знархараз агвыргъьахъв айззараква йпшдзаз амзакIкIараква раущтрала йхъыргIвахтI.
Апсны Республика ауыжвгIанчIви къральыгIва баракъ рыбагъьахатI Акъва (Согъвым) апны Апсны Республика ЙхIаракIу а-Совет асессия ащаквыргылрала асквш 1992 июль а 23 атшын. Ауи асхъан асквш 1978 йнахвхаз Апсны АССР а-Конституция анхара ашIарысхатI, асквш 1925 агIан йлыххаз Апсны ССР а-Конституция гIащаквыргылхатI. Асквш 2005 йгIашIарышвта Апсны Республика АкъральыгIва баракъ Амш июль а 23 атшын хабза щата амата йдыртлапIитI.
швталра йа тшаншвцIара атахъыпI.