Апсны АуагIахъа банк Искандер Фазиль йгIвыраква рфырква рсуратква зну ахъмаштылга ахча жвгъайква гIацIнащттI.

Апсны Республика АуагIахъа банк «Апсны агIвычIвгIвыс дудздзаква» серия йауата рызна йгIалху «Искандер йфырква» хъмаштылга ахча жвгъайква гIацIнащттI.

Ауат ргIацIщтра асквш 2019 агIан йдыртлапIаз агIвгIвы йысквш 90 йазынархапI. Москва йаъу Гознак ахчачпарта пшцIа апны йгIатдрышвтыз ажвгъайквагьи ауи асквш акIвпI йырну. Ауаса коронавирус ангIаджвыквыл ахчаква ргIацIщтра атдрыпатI.

Апсуа жвгъай шIыцква СогIвым йаъу Ахчаква рмузей апны ажвлара хабарргагаква рынхагIвчва йддырбатI.

Ахчаква йырну афырква зымгIва Искандер йроман «Чегем йауу Сандро» йалакву ракIвпI. ЗымгIва шалу ажвгъайква 300 йнадзитI, ауат цквпшыракIта йалыхпI.

Апсны АуагIахъа банк агIвыма абадырраквала акъвырльыкъвхарта аунашвахъцIагIв Агрба Лиана йшгIалылкIгIазла, Искандер Фазиль йыршIыйара тынха ъабайу йгIалцIла ахчаква рыхъаз цфыркIла угIашIасырныс гьмайрамызтI. Ауи агIвгIвы рыцIа бзи йбуз аперсонажква гIалырхра ахъазла йара йтгIачва йшрайкьангьашызгьи гIалхIватI.

«Хабыгв», «Чегем йауу Сандро», «Чыкь», «Ажьакви ащтанчIвдукви», «Хъапахькъьакъьа» ахча жвгъайква 10 апсаркI хвыта йрымапI. Ахчаква рмузей адиректор Таниа Астамур йшихIвазла, ауат рчпаща шIыцраквакI алапI.

«Искандер йфырква» ахчаква анырчпуз апхъала йгIацIырщтыз ажвгъайква рпны йгIадымрысабапыз шIыцраквакI гIадрысабаптI. Ажвгъайква чIыхвра анрыртуашыз апхъала тампопечатьла (йтыху печать аквпшыракI – аредакция ррытаразга) йырчпун, ауаса «Хъапахькъьакъьа» жвгъай апны адзы ацIолара гIарбара атахъынта льагIа гIадрысабаптI. Са сшапшуала, бзита йгIахIыдахIвтI, ауи ахчаква рыцIа йарыпшдзатI», – йпхьадзитI Таниа.

Ауи ацба йрыуата ахвба датшагьи рылкIгIаракI йгватра азынайырхатI: ауат гIванла рыцIа йшвпIапI, «пьедфорт» – хIва (анумизматква гIванла рыцIа йшвпIу апкъыгIвас йгIалырхуа ажвгъай ауаса йапхьитI – аредкция ррытаразга) йызпхьауа ракIвпI.

«Ужвы йныкъвауа 10 апсаркI йнадзауа ажвгъай унциякI ачакьуазтын арат гIвба рчакьитI. «Пьедфорт» француз бызшвала йгIаныцIуа «щапIблахъ хIатла»-пI. Ауи аджыпха асквшышв квтаква рцIыхъва йгIаншатI. Ауи йапшыз ажвгъайква дипломат согIата йыршун. АпаштыхIква ркъральква рпны гIаншара дукI анаъаз ауи апш гIванла рыцIа йшвпIаз ажвгъайква гIацIырщтуан. ХIаргьи ауи ацIас нахIырдзитI. Ауи акIвпIта, [ужвы йаъу] апьедфортква Апсны Республика ачIвквагьи гIарылахIуштI», – йхIватI Таниа Астамур.

Йцбахауа ажвгъай – «НыхIва цIла» – хвыта йаму йаквыргIапсу диаметргьи хIатларагьи амахпI – миллиметр 60 йгьи 5 унциякI. Ауи апсар 100 йнадзауа юбилей суратгьи зну ахчапI.

Ахчаква рсуратква лызхыз йбергьльу апсуа суратчпагIв Дзидзариа Адгур йакIвпI. Искандер Фазиль йфестиваль «АгIвычIвгIвыс йгыларта» йахъпшылуа СогIвым Аквта гIарбарта пещ адиректор Арсалиа Эльвира гвы шалтызла, асуратчпагIв щарда цIуата Искандер йгIвыраквала дынхитI, ауи агIвгIвы йгIахIвахраква асквш 1980-ква рагIангьи сурат рзыйыгIвуан.

«Искандер Фазиль «этика аквыргъвгъвара» – хIва дызпхьуз Адгур йылапI. Ауи йгIалцIла ауи йэскизква гвацчпа гIаныршара кIьыдата йалитI. Ауи аъарала дазъазата, агвы йацчпата йлыйхитIта», – йылпхьадзитI ауи.

Арсалиа замгIвагьи йгIаргвалалыршвахтI Искандер йлитература дуней асуратчпагIвчва йырхъазымкIва Сокуров Александр, Кове Валерий, Сакаев Искандэр, Аргвын Мадина, Галазов Аслан, Корнилов Антон йрапшу арежиссерквагьи «цIгIва змам гвышхвара гIалцIыртата» йшырзалыз.

«МшкIы Искандер Фазиль йыхьыз зхъу АкъральыгIва урышв театр апны Корнилов Антон йспектакль «Алыгажв Хабыгв йкъдыр агIахIвахра» пычIвта йгIадырбатI. Йджьаущушта йаъапI сквшипхьадза къралькI, къалакI рпны Искандер йгIвыраква ршIыйагIвчваквакI закIы йшаквдыргвышхвауа. «Искандер йфырква» ажвгъайква ргIацIщтрагьи ауи йапшу гIаншарапI. Искандер йгIвыраква йрапшта арат ахчаквагьи адуней культура бзазара йалалуаштI. Ауат ахча азызкIкIуа, азъазари алитератури бзи йызбауа разкIкIраква йрылашвуштI», – лажва далгатI Арсалиа Эльвира.

«Апсны агIвычIвгIвыс дудздзаква» серия йауу «Искандер йфырква» хъмаштылга рызна ахча жвгъайква уыжвласыла акъраль акоммерция банкква йыртиуа йалагуштI. АъачIвагIагIвчва ауат зымазларныс зтахъкву йгвжважварныс йрылабжьитI – ауи апхъала агIвгIвы йюбилей йазынархаз агIацIщтра гIаргвалашвахуата. Асквш 2009 агIан Искандер сквшы 80 анихъыцIуаз ауи йсурат зныз жвгъай гIацIырщттI. Ауи агIан йара агIвгIвгьи аэскиз алыхра далан йгьи йрыбагъьун. Экземпляр 1000 йнадзауата йгIацIырщтыз ажвгъайква зынла йамцIырчIван ужвы анумизматква йгьрауам.

АуысагIв, агIвгIвы, афилософ Искандер Фазиль (асквш 1929 мартI а 6 – асквш 2016 июль а 31) йща азбжа апсыуан: йан Мишелиа Лели дапсыуан, йаба Абдул дперсын. АгIвгIвы йсабихъа СогIвым апны йцатI, апхынла айхIара йан лабаргIа ъатаз Чегем (Джгерда кыт ахъвыкI – аредакция ррытаразга) даъазлун. АгIвгIвы йбзирала уахьчIва Чегем ашIыпIа хъараква рпынгьи йырдыритI – ауаъа «дтайцIатI» агIвгIвы йгIвыра хъада «Чегем йауу Сандро» афыр. Искандер урышв бызшвала дгIвуан, апсуа бызшвагьи бзидздзата йдыруан. Йара йхъа ахъазла – «Апсны ашва азызхIвауа аурышв гIвгIвы» – йхIвун, ауи йфырква зымгIва араъа йбзазитI. Искандер йгIвыраква бызшва жвабапхьадзарала йатаркIын щардагIвы рыпхьитI, йара агIвгIвы йыхьызгьи адуней шабгу апны йырдыритI.