Зыжвлала йадыгьу Апсни Финляндии ркъральыгIв КъвышвхIа ИсхIакъ йпсадгьыл апны дзабадырта йыгIвзахаз апсуаква йритыз йажва йырхъйауата Хельсинки апны уагIахъа культура квта гIахъитIытI.

Финляндия акъала хъада Хельсинки апны сквшыкI цIуашта йынхитI йдучвам Апсуа культура квта. Ауи гIахъитIытI Трыквшта йгIатыцIхыз арепатриант, зыжвлала йадыгьу асуратчпагIв-дизайнер Къаймаз (КъвышвхIа) ИсхIакъ-Садыкъ.

УахьчIва КъвышвхIа ИсхIакъ йгIанйыршаз аквта унашва ахъицIитI, ймурадугьи «йуагIи йыжвла ъану йпсадгьыли дырбжьыта далырныс» акIвта йхIвитI.

«Азъазара – сбзазара йахъвыкIпI, ауи спшыща арбайитI. Сызлу ажвлара рпны сынхаракви сгIарбартакви гIасрысабапитIта Апсни Адыгьашти ртурыхи ргвбайари ауагIа йшрылазжьуаш сащтапI, йаъу абаргвыраква аргамта йсчпата ауат ррыдзра закIыла сацхърагIара стахъыпI», – йхIвитI аршIыйагIв.

Гвбайара, азъазара, Апсны

АбашталагIвчва ранйаракви аквта йаднагалуа антахьгьыт ауыскви ауи ахъазла йазалхта багьандата йгIайахвыз апещ апны йакIвшалитI, ауаса ауи акврыдзраква хъигIвахра ахIатырла ИсхIакъ ауаъа йара йхъатачIв сурат гIарбартагьи анйыргIалтI.

«Сара Европа, Финляндия рсуратгIвгIвчва рынхараква гIасырбауамцара ауагIа ргватра Апсуа культура квта ахьыла йгIасырхара сгвыгъапI. Араъа апсуа йгьи адыгьа суратчпагIвчва ргIарбарта адызгалра стахъыпI. ХIара хIымгIва ауыран йгьи гIапсаран, ауаса хIмурад шгIахIыдахIвуаш йазхъасцIитI», – йхIвитI КъвышвхIа ИсхIакъ.

УахьчIвала ауи – гIвзачвазтынгьи ъачIвагIалагIвызтынгьи – йабадырраква гIайрысабапуацара амалькI шйауа дгIакIвзыршауа ауагIа Апсны аунашва райхIвитI. Ажва ахъазла, Хельсинки акIьадыгв Кумпула апны йгIацIцIуа асурат журнал «Kumposti» апны Апсуа культура квта анхари ауи аунашвачпагIви йгIарыквчважвауа гIвыра гIанылхьатI.
ХачIвыта йпахь йыргылуа щардапI – Хельсинки апны апсуа йгьи адыгьа артистква, амузыка йгьи афольклор гвыпква рконцерткванадзара адигалырныс йтахъыпI.

Ауысгьи анбжьагIвра апны йгIаджвыквлитI

Къаймаз (КъвышвхIа) ИсхIакъ-Садыкъ Финляндия апны сквш 25 цIитIта дбзазитI, ауи акъраль дакъральыгIвпI. Ауаса йыжвлала дадыгьапIта – асквш 2019 агIан Апсынгьи дакъральыгIвхатI. Абарауи агIан Апсны данца акIвпI ауи гIвзачва шIыц анйау – ауат йрыуахатI акъраль апрезидент йкьангьашыгIв Аджьынджьал Рисмаг, ажвлара уыснкъвгагIв ПапцIаа Астамур йгьи агIвгIвы Габелиа Дмитрий.

Аджьынджьал Рисмаг йгIайгвалашвахитI асквш 2019 август а 15 атшын (ауи амш Апсны апны зтахъырала айсра йпшцIалкваз йрымшта йдыртлапIитI – аредакция ррытаразга) Апсны ауагIа р-Абашта айсра зтахъырала йалаз йыгIвзачва ъайрайгваз СогIвым адзытшпурам йыквгылу ачартакI апны йрыдзхъаз айшва уыла дгIацIахуата уагIахъа фаша йышвата хъацIакI дшчIваз.

«СыгIвза ПапцIаа Астамур хIыдзхъа айшва кIвымжвы зышвата йадзхъачIваз ахъацIа гвы йыйттI. Ауи хIыгIвзачва акъабардыйаква йрайхIвтI: «Ари хIа дхIчIвыпI! ХIйабамдыркIва йгьауашым!» Абарауаса ИсхIакъ хIйабадыртI. Ауи трыкв, ангьльыз, адыгьа бызшваквала дчважвитI. Йапхъахауата хIанабадыр хIкъабард нбжьагIвчва рбзирала адыгьа бызшвала хIйачважватI. УацIыхъван хIа дукI йхIымдыруа ахбызшвакIла хIайчважвалун. Ауи урышв бызшва гьидырдзум ухIва ауаштI, хIара трыкв бызшви ангьльыз бызшви шхIымдыруа апш. Агаджетква гIахIрысабапуамцара йшаъазлакIгьи хIабагIагвынгIвуан», – дхъыччауа йхIвахитI Аджьынджьал.

Абарауаса мшкIы йшайчважвуз акIвпI Хельсинки апны Апсуа культура квта агIахътIра ауыс ауатыкв «йшацгIатаргаз».

«ГвынгIвырапI ужвы ауысква шаъула Финляндия акъральыгIв йакIвмызтын Хельсинки апны Апсуа культура квта датша заджвы йшизыгIахъымтIуашыз. ИсхIакъ хIызлайыргвыгъаз йырхъйан ауыла сара йсхъазымкIва швъала йпсадгьыл шIыцхаз Апсны Республика ахъазлагьи уыс ду йхатI», – йпхьадзитI Аджьынджьал Рисмаг.

Апрезидент йкьангьашыгIв аквта Финляндия йбзазауа абашталагIвчва Апсны азыгIальаматраква рнарыскIьара ауыс йшгIалананаркIуаш кьангьаш гьазгIайгуам.

«ЙыздырхитI 90-хуз асквшква хIкъраль ахабар зджьарагьи йандмыргуз агIан агIвымакъральква рыжвлара хабарргагаква хIара йапхъахуз хIпрезидент Ардзынба йтдзахьыз ащтIыхга «и» йаквдырхIауа йацаркIуа «Ардзинба»-хIва йанырхIвуз хIща шгIашуаз. Ауаса йыздырхитI Москва йту хIыгIвзачва ауи ахабарргара блокада шпыртшуазгьи. Са схъа йгIатахатI Бройдо Анни Румянцев Вячеслави рыхьызква. Ужвы Лагъь Европа апны ауи йашIырпшыта закIы ззычпуш агIвычIвгIвыс Анчва дангIахIит хIгвыргъьачIватI. Сара КъвышвхIа ИсхIакъ съайабадырыз насыпрата йспхьадзитI. ХIара – зхъахвитра къральквакI рахIа йацрымкIыз – хIыхъаз хIъаларымхIвауа акъральква хIшрабадырлакIгьи бзира алапI», – йгIаликIгIитI Аджьынджьал Рисмаг.

Ауи хIапхъахьыла акъральыгIва агIвыма къральква рпны йынхауа апсуа культура квтаква ахчала йадгалра ауыс йалапшырквын бзихушшва йбитI.

«СгвыгъитI а-Парламент шIыцта йалырхкваз акъраль абюджет йаналапшуа гIамта гIараута агIвыма къральква рпны йынхауа апсуа культура квтаква йшырцхърагIуш йазхъвыцырныс. Хельсинки апны йахъазымкIва Нальчик апынгьи сквшквакI цIитIта Апсуа культура квта нхитI. Йара ауи апшта сара ужвы Владикавказ къала апны апсуа культура квта шIыц агIаныршара йгIапырасуа ауысква шалсыргуш сащтапI», – йгIашIипхьадзатI Рисмаг.

Финляндия апны апсуа квта йапхъахауа ачIвырхъаква

ЙагIвсыз асквш ауацIа Апсуа культура квта апны агIарбартаква, датшагьи ауысква акIвшун. Ауат йрыуан Сирия йгIатыцIхта Финляндия бзазара йгIайыз адыгьа йгьи апсуа артыгIвчва рынйараква. КъвышвхIа ИсхIакъ йшидыруала, ауат 150-гIв райхIа йнадзитI.

Хельсинки амуниципал уысхартаква ръизинла Апсны Республика ахъахвитра адуней жвлара йшацыркIуаш йазынархаз гIвмитинг-гIарбартакI акIвшатI, Хельсинки агалереи аквта библиотеки рпны Апсны йгIаквчважвуз гIвгIарбартакI адыргалтI. АгIарбартаква рпны асуратчпагIв йара йынхараква гIайырбун йгьи Апсны даквчважвун.

Аквта аунашвачпагIв ауат йакIвшаз ауысква гIарыдахIвта йпхьадзитI.

«АгIарбартаква радгалра сара йсгIапсаран, сара сахча рыласцIатI. ЙамгIаннхаразлакIгьи ахчала швага-загакI амапI, ауаса ахчадъа йузычпушгьи гьмачIым. Сара йджвыквсцIаз ауыс апхъахьылагьи йшашIасымрысуаш садынхалитI. ЗакIы йахъвуш апроектква гIануыршата йуырхъйара ахIатырла уашIамсуа уынхара атахъыпI», – йпхьадзитI аквта аунашвачпагIв.

КъвышвхIа ИсхIакъ йкъарула йара ауи аквта библиотека апны апсуа йгьи адыгьа гIвыраква рхъвшара гIандыршатI. Ауаъа книгата йаъу ужвыгьи мачIыркIвапI, ауаса Хельсинки абиблиотека ауи апш хъвшара ъамагIвацугьи уыс дупI.

«ХIыбызшва узырбауа агIвыраква Хельсинки абиблиотека апны йаъапI! Ауи апроект Апсны съадзаныз схъа йгьтымшвтуазтI. Апсны йауу сыгIвзачва апсышвала йгIвыта книга гIасыртын машинала араъа йгIазгтI. Адыгьа бызшвала йгIву акнигаква сара йсыман. Сзабадырквауа срыхIватI агIвыраква рыцIа йшщардахуш йгIасцхърагIарныс, ауаса уахьчIвала заджвзаджвыкI йакIвпI збжьы гIазыргаз. Йхъаду – абиблиотека апны хъвшара ъагIандыршаз акIвпI, акнигаква ррыщарадари архив адгалри ужвы садынхалитI. ХIара апсуа йгьи адыгьа бызшвала йгIву книга ужвыгьи йхIтахъыпI. Абиблиотека книга артныс зтахъкву са тшгIасзынадырха йауаштI», – АААК асайт апхьагIвчва тшырзынайырхатI КъвышвхIа ИсхIакъ.

Йдамыгъахаз абаракъ 

Датшагьи джьащахъваракI йхIватI Къаймаз (КъвышвхIа) ИсхIакъ-Садыкъ. Ауи Апсуа культура квта анхара йгьапщылам, ауаса апсуа машинанкъвцагIвчва хвы аквырцIатI: КъвышвхIа ИсхIакъ апсуа номер зму машинала Европа хабзала йшаквнагаз апшта йрылалыз йапхъахауа дгIвычIвгIвыспI. Ауи йхъатачIв машинала Апсны Республика дтыцIтI, Россия Федерация дрылсын Финляндия Республика дталтI.

АгIвычIвгIвыс гвышхвагIв йгьи ахIаракьатчпагIв, асуратчпагIв йгьи апатриот КъвышвхIа ИсхIакъ Финдяндия йауу ауагIа йцри псадгьыл ужвыгьи йдйыдрлуштI, ауи анхара ашIайрысырныс йгвы йгьтам.

«Адуней апны коронавирус йапщылу ашIакIраква аннырххра хIынхара рыцIа йалыргата йщаквгылуаштI. АААК ахабарргарта портал Апсуа культура квтагьи сара схъаталагьи гватра ъахIзалырхыз ахъазла швабыж сазыразпI. Сара Адуней апсуа-абаза конгресс шынхауа сапшлитI. Ужвы ари асахIат хIара хIквта ащапIы йхвынгылгIвацитI, ауаса хIапхъахьыла АААК анхарагьи айззара дуквагьи хIрылалра атахъыпI. Адуней апсуа-абаза конгресс йалата йынхауа сайщчва адахIвраква рзыстахъпI. Сальам ду азынастйитI спсадгьыл – Апсны!» – дхIвахIвтI йажва далгауата Апсуа культура квта аунашвачпагIв.