Москва йту апсуа диаспора йгIванхауата Москва апны апсуа культура йхътIу афестиваль «Апсны» аднагалтI.

Барганджиа Саид

Апсуа культура йгIвбахауа йхътIу афестиваль акIвшатI Москва «Пресня Къапщы» парк апны амтшаша, июнь а 30 атшын. Афестиваль Москва йту апсуа диаспора (МАД) йадыргалтI, ауат йрыцыркIтI Россия Федерация апны Апсны рщтийыгIв йуысхарта, Москва а-Правительстви культурала а-Департаменти, культурали атурых-гвбайара тынха хчарали Апсны а-Министерства, Апсны акурорткви атуризми р-Министерства.

Ари ауыс даквчважвауата Москва йту апсуа диаспора рхъада Агрба Беслан ауи йапшу ауысква Апсны ахабар ауагIа йрылагара апны магIын ду шрыму гIаликIгIатI.

«АуагIа апсуа культура йамагIну рылаквала йырбитI, ауи ауагIахъа йрыуакву рбитI, йрачважвитI. Ари афестиваль ауагIа абанардыритI, лахIвара гIарыланацIитI – ауатква датша уагIахъакI рыцIа йгIаугвынгIвырныс йгIауцхърагIитI», – йхIватI Агрба.

Ауи йгIаликIгIатI афестиваль йахачIв хъаду Москва абзазагIвчва апсуаква ргвбайара дырбара, Апсны йауата ужвы Москва йбзазаквауагьи мшкIыла акIвызтынгьи рпны йаъазшва йырбахуата йчпара шакIву.

«УагIа щардагIв айззатI. ЙшгIахIпхьадзазла, жванзкьыгIв раъарагIвыкI аъан», – йхIватI ауи.

Йапхъахуз афестиваль йгIаквухырквын ари абазаквагьи джьгарта йгIалалта йхIватI Агрба Беслан. МАД рхъада йшихIвазла, сынчIва афестиваль ауатыкв апны йапхъахауата абазаква рмацIаурагьи ргIахIвыщагьи гIадырбатI.

Апсны гIамдара

Йазалху хъвдаквцIара йымата афестиваль дгIайтI Апсны акурорткви атуризми рминистр йтарагылыгIв Барцыц Астамур. Ауи а-Министерства ахьызла афестиваль йалакваз зунашва хъара йгауа акурорт Пицунда уызлацуш швъа гIадйыркIьантI – ауи лынасып йгIанакIытI Самара абзазагIв Гридисова Екатерина.

«Датшагьи согIа щарда аъан. ЙгIалскIгIара стахъыпI арат йрапшу ауысква хIкъраль йнайуа атуристква рпхьадзара йшалахIуш йшацхърагIауа. АдгалагIвчва хIкъраль йшырхIвауа апшта йшаъадзу рзыгIарбатI. Афестиваль адгалра анадзара хIаракIын, ауи Апсны чва бзи ахънарыситI, туризмла йбзазауа акъраль ахъазла ауи магIын ду амапI», – йгIацицIатI Барцыц.

Атенгьыз йагIвызаз амакъымква

Афестиваль асасчва концертгьи ддырбатI, ауи Апсны йагъьу артисткви аршIыйагIвчва гвыпкви алан. Ауат йрыуапI йбергьльу амакъымршIыйагIв Шоуа Александр, аопера ашвахIвагIв Гицба Алиса, ашвахIвагIвчва шIаква Адлейба Валерия, Барганджиа Амра, Агрба Саида, Пилиа Гия, Барцыц Милена, Лабиа Виктория, агIахIвчва гвыпква «НартыргIа» йгьи «Алон».

Россия апынгьи Апсны апынгьи йбергьльу ашвахIвагIв, амакъымгIаныршагIв, Россия йауу агвып «Непара» рсолист, Апсны апны гIатгара зму артист Шоуа Александр «Апсны» фестиваль бзита йшадгалаз гIаликIгIатI. Ауи йшихIвазла, араъапны ашва йхIварныс ауи йара-йара дахIватI.

«Сара йаласцIакваз йрыуата апсуа бызшвала йызгIвыз «Са сгәы иҭаз» («Са сгвы йтаз» – аредакция ррытыразга) ашвагьи рылата хуарадкI схIватI. Ауатыкв сгIаталра апхъала сара апарк апны сгIамдата афестиваль салапшырнысгьи сахадзатI. Сгвы йалахIауата ауагIа срачважватI, арызкъква сырпшытI, апсуа чагIыргьи сахватI, Апсны йауата сыгIвзачваквакIгьи срынйатI. Москва йту сыгIвзачва срыцта сгIайтI – ауат зымгIва швабыж йыргвапхатI, Апсны рыцIа аргваныта йырдырырныс ртахъхатI. Са сгвыргъьитI ари апш фестиваль ъахIыму», – йлахIвараква хIыцагIвишатI Шоуа.

Ага дшIазтынгьи НТВ телебара канал апны «Ты супер!» ларпшыга гIатра даналазищтара зымгIвагьи йырдырыз бзигьи йырбаз Адлейба Валерия йылхIваз «Сгәаҵа иҭоу» («Сгвы йту» – аредакция ррытаразга) ашвала ужвыгьи зны аздзыргIвчва ргвква лхвгIатI.

«Афестиваль асасчва зымгIва Апсны йаъазшва рыла йгIацIанажьитI. Сара сгвыргъьитI ауи съалаз. Швабыж йбзипI Москва абзазагIвчви асасчви хIгвбайара тшахадыргIвазарныс лшара ъарауыз. Уарад анхIхIвуз зымгIвагьи швабыж йхIыцыркIуан, йалкIгIата апсуа ашваква анхIхIвуз. АуагIа «Браво!» – хIва йцIыруан», – лхIватI Валерия.

Апсышвала апхьара, ауагIахъа мацIауыща йгьи апсуа агIвдзы

Афестиваль йалан Capital school center инновация апхьарти «Алашарбага» он-лайн апхьарти йадыргалыз апсуа бызшвала апхьара сахIатква, мацIаурали гIахIврали абжьараква, апсуа дауыл асра тшазыбжьара. Ауи акIвымкIвагьи араъа йгIадырбатI апсуа тацанадылра цIаста йапщылу зымгIва алата. Асасчва апсуа рызкъква ршIаддыршватI, апсуа кино йгьи кIавкIаз йога йрыхадыргIвазатI.

Йбергьльу апсуа режиссер, чкIвыныргIа йырзынарху аполитикала а-КъральыгIва комитет аунашвачпагIв, афестиваль адгалагIвчва йрыуазаджву Квеквескири Тимур йгIаликIгIатI афестиваль йамурад хъаду Россия акъала хъада абзазагIвчви асасчви Апсны ацIасква дырбара шакIву.

«Ари хIкъраль аунашва хIхIвата зджьакIы йыргвадхIырпха йъауаш ужвыгьи уатыквкIта йалитI. АуагIа щардагIвыпI, зымгIвагьи разыпI. Ква мачIкI гIаквазтынгьи заджвгьи дгьымцахтI, йрымагIальаматта йыншуз зымгIва йапшуан, йалкIгIата – апсуа гIахIвраква. АуагIа рахIа йъащардагIвыз апсуа мацIауырта апны акIвын», – йхIватI Квеквескири.

Ашарабзара агвыргъьахъв рзаднагалтI асасчва Москва йтагылу аресторан «Ача-Чача». Асасчва апсыуа рызкъква айладж, чашв, мамырса ршIадыршва йахъазымкIва аджьынджьыхва (апсуа хъагIара – арахъва йхъдата агIв адзыхъгIа зквчву арасаква – аредакция ррытаразга) шырчпауи апсуа псхIальыва «ачаџьқәа» шырмацIауи тшазырбжьарнысгьи рылшатI.

Апсадгьыл ахIауа

Афестиваль Апсны йауата Москва йбзазауа щардагIвы гIадгылтI.

«Сара уахъыкIла спсадгьыл ахIауа салашватI – алахI дырзыразхатI ауи хIзадызгалыз зымгIва. Схъа ду йызбахтI: угвы йалахIитI ари афестиваль абзирала Москва абзазагIвчва Апсны рыцIа бзита йшырдыруа анубауа. Араъа уанакIвшауа йудыруа уагIа щардагIв урынйитIта – ауыгьи угвы йаланархIитI. Ари заджвгьи гвалымста дгIанызымжьуа гвыргъьахъв дупI. Москва йауу сыгIвзачва ауи йгIарыланацIаз алахIвараква щардала йгьрылцIуашым», – лнашх бзиква хIыцагIвылшатI Апсны йгIадрита ужвы Москва йбзазауа Барганджиа Жанна.

Афестиваль апны АААК ауатыкв

ЦIыпх йапшта сынчIвагьи афестиваль анхара йаламылуата йгьгIанымхатI Адуней апсуа-абаза конгресс. АААК ЙхIаракIу асовет аунашвачпагIв йуысхарта унашва ахъызцIауа Таниа Кан йгIахIайхIвтI афестиваль йалаз зымгIва АААК йалалырныс лшара шрымаз. Ауи йшихIвазла АААК йалакву ари атшын 50-гIвы гIарылахIатI.

«Аконгресс йаднагалыз апавильон апны уызпшы йауашыз апсуа-абаза уагIахъа ъабзазауа ашIыпIаква гIазырбауа акарта, АААК шгIаншази уахьчIва уыста йызлуи гIауазхIвуа агIвыра, уызлал йауашыз азцIгIараква джьауап рытхрала анкъвакъвра, йушIауыршва йауашыз ауагIахъа рызкъква щардагIвы нанадылтI», – йхIватI Таниа.

СогIвым адзтшпыурамла гIамдари «Ащхъа Апсни»

ЦIыпх апшта сынчIвагьи апсуа культура афестиваль апны ауагIа Апсны апшдзараква ддырбун. «Щхъа Апсны» фонд адиректор Тарба Тенгьыз афестиваль асасчва ащхъа туризм ахъазла кIара райхIвуата трекинг, рафтинг, каньонинг, скитур, фрирайд дгIарыквчважвун. Йызтахъыз зымгIва «Пресня Къапщы» парк аквта йалсуа амгIва апны Тенгьыз йадигалыз асурат гIарбара «Ащхъа Апсны» йапшы йауашын.

СогIвым адзтшпыурам уымбауата Апсны убата узыхIвушма? Араъагьи адгалагIвчва йнапIылачпару «СогIвым адзтшпыурам» адыргалтI, апсуа суратчпагIвчва рынхараквагьи ауаъа йгIаквдыргылтI. Ауыгьи апсадгьыл асурат рыцIа йабгата йачпатI.

«ЗныкI ахъаз сыладзква гьсзымкIтI. ХIара [Москва йтабзазауа апсуаква] хIыхъаз ари согIа дупI. ХIара хIпсадгьыли хIцрикви хIырчвыхъарапI – араъа хIгIайын ари апш согIа хIанйатI. АлахI дшвзыразхатI!» – ллахIвараква гьылзыцIамкIтI «адзтшпыурам» йгIаквнагаз Джинджуа Элана.

Йырзымхъвыцуата йгьгIанырмыжьтI адгалагIвчва асасчва хвыцквагьи. Ауат рыхъазла араъа йынхун аниматоркви аршIыйартакви ъаныз асаби уатыкв. АцIайква апсуа хъвмарщаквала йхъвмаруан, аракушкаква йгIарылырхуанта напIылачпараквакI азыркIкIуан, апхъала апсуа сабиква злахъвмаруаз ахъвмаргаква шырчпауа тшазырбжьун.

«Сара араъа сымма слыцта сгIайтI. Са зымгIва сгвапхатI: джьащахъван, пшдзан, кьахвын. ЗымгIва рацкIыс йсгвапхаз ахъвмаргаква ъасчпуз акIвпI», – йылбаз гIахIалхIвхтI агIсквша йырту Дарчам Малика – Апсны йгIадрита ужвы Москва йбзазауа.

Апсуа культура афестиваль ду Москва апны йгIванхауата йакIвшатI. Асквш 2018 агIан ауи Апсны айгIайри ахъахвитри рысквш 25 йазынархата сентябрь а 30 атшын йакIвшатI. Ауи агIан АААК афестиваль йъалаз йагIарбагата а-Конгресс йалалтI уагIа 20-гIвы райхIа.