Адуней апсуа-абаза конгресси "АМЧ" жвлара адкIылари COVID-19 апандемия йгIалцIла асабиква рдырра йаладырхIауата ртшпсщара адгалра йазынарху "Ащтра" проект хIапхъа апхын йазыргахтI.

Барганджиа Саид

Адуней апсуа-абаза конгресси "АМЧ" жвлара адкIылари Апсны апны коронавирус штшауацIнахуа гIарпхьадзауата асабиква рдырра йаладырхIауата ртшпсщара адгалра йазынарху "Ащтра" проект андырхъйуш азаман атдрыпарныс щаквыргылра гIаргтI. АдгалагIвчва йщырхIвауала, апроект асквш 2021 апхын агIан апрограмма рыцIагьи йауацIыхта шIыц-шIыц йджвыкврыжьхуаштI.

А-Конгресс йаланакIуа апхIвыс советква рунашвачпагIв Ардзынба Гета "Ащтра" (апсуа бызшвала – "жвла, агIвычIвгIвыс дгIазлыцIыз" – гIаныцIитI – аредакция ррытаразга) проект акыт апхьартаква рпны йапхьауа асабиква рыхъазла рдырраква йрылазырхIуш амдараква рзадгалра йшазынарху гIахIгвалалыршвахтI. Амдараква ауаса йлырхын – Апсны амарагIайыртала йбзазауа ацIайква Гвдауыта район апны турых зпщылу ашIыпIаква рпны йдырцуштI, Апсны амараташвартала йауакву амарагIайыртала йаъу ашIыпIа джьащахъваква ддырбуштI.

"ХIара амдараквакI дахIврала йакIвхIыршарныс хIахадзатI. ХIанахъыкIвшуз асабиква ъану йамгIаншIыпIу, ауи турыхта йапщылу рахIхIвуан, апхьарта апрограммала йызхъымсуа агIаншараква хIрыквчважвун. Джгерда кыт йауу ацIайква Лыхнашта йцатI, Лыхны акьльиса йнашылтI, Х асквшышв йдыргылыз атыдздуква рбатI.

Дранда, Тамыщ, Уарча йауу апхьагIвчва АнакIапIийа йыгIгатI. Зынла йсхIвапIта, атурых йгIалахаз ари ашIыпIа йапхъахауата йызбаз апхьагIвчва йгьырхъазым, ауат рарыпхьагIвчвагьи ауи апхъанчIви багъьата абльынква ъагIанхаз йапхъахауата йхъалтI", – лхIватI Ардзынба.

Ауи йшылхIвазла, апроект сабита 80-гIв райхIа гIаланакIхьатI.

"Ари апхьадзара рыцIа йщардазлушын аэпидемия аъаща акIвымзарквын. Калдахвара апхьарта-интернат асабиква Бедиа акьльиса йыгIгарныс, Лыхны агIвапхьартакI рапхьагIвчвагьи Отап ахIатшпы дхIырбарныс йаквхIкIхьата йныгIыжьхра атахъхатI. ХIгвы йаситI йхIгвыгъаз зымгIва абгата йъахIзымырхъйаз, ауаса йащтагIайуа апхын тшпсщара мызква рагIан асабиква хIыцта йъаквхIкIыз зымгIвартагьи хIцуштI", – йылрыбагъьатI Ардзынба Гета.

Ауи йгIалылкIгIатI апроект ауи йалаз зымгIва рыхъазла ауи апшта джьащахъвата, угвы йгIатахауата йшаъамызлушыз "АМЧ" жвлара адкIылара аунашвачпагIв Пачалиа Алиса йацылкIта дацымхърагIазарквын. Акытква рпны йбзазауа асабиква рыхъазла амдараква адгалра гIалазгаз "АМЧ" акIвпI: рыцIа пасата ари адкIылара ауи апш уыс "Киараз" гвчIагIвчпара адкIылара зхъпшылуа асабиква йырзадыргалхьан.

Амдараква рагIан асабиква ашIыпIа джьащахъваква йырпщылу атурыхква ргIауа йахъазымкIва рызхъарагьи йхъвмаритI, ахъвмарщаквагьи ауагIа йырцIасу, зсабапра азаман йархъвыххьу ракIвпI. Ауи апшта адгалагIвчва ауыс хъада йацта асабиква ауи азамангащагьи ддырдыритI.

"АцIайква ауагIа йырхъаштылхыз апсуа хъвмарщаква дхIырбатI, аспорт анкъвакъвраква рзадыгIгалтI. Ауат ауысква бзидздзата йакIвйыршатI Санкт-Петербург апны культура акъральыгIва университет йхпахауа акурс йапхьауа, атеатр ргылчIвква дыррежиссерхарныс тшызбжьауа Хвапшыхв Арсоу. Асабиква йапхъахауата "Джьыт", "Ачыфт", "Амба" йшасуа рдыртI. ХIара ари ауыс адызгалыз – ацIайква хIапхъанчIви хъвмарщаква ргвапхушмищтI – хIва хIахъгвыргIун. ЗымгIвагьи йырдыритI уахьчIва аинтернет хъвмарраква йрыщцаз асабиква датша закIыла йхъукъьалырныс шбаргву. Ауаса Хвапшыхв Арсоу ацIайква ауи аъарала йалайыршван – йрычIащыгIвадзата быжьду рхъыцIуа, кьахвта апхъанчIви апсуа хъвмарщаквала йхъвмаруан, хIаргьи ауат хIъарпшуаз агвыргъьара хIнанауахвуан. ЙалкIгIу магIны амата йаъан Лыхнашта апны Джгерда йауу асабиква "АщапIыквсра" йъасуаз, йауа ухIварыквын, Лыхны апны акIвпI ари ахъвмарща шаъаз аэтнография литература ахъазла йапхъахауата йъанырцIаз", – ллахIвараква хIыцагIвылшатI АААК апхIвыс советква рунашвачпагIв.

Йанамдуз ацIайква йара автобус ауацIа рызкъ пхала йдырчун ("Акалат" фачIвчпарта апны йдрыдзуа йфахву, йпхапхаркIвуз абулкIаква, адзыхъгIаква, ашвырква рзыршун – аредакция ррытаразга). Асабиква ауыла щымтачара рхъыргунта уацIыхъван ашва рхIвауа, йалацIыруа амгIва драйшысуан, дара-дарагьи айчважвун, а-Конгресс, "АМЧ" руысхагIвчвагьи, ашIыпIаква ртурых гIаразхIвуазгьи, ацхърагIагIвчвагьи йрачважвун. Амдара аналгара агвып шабгу апсабара апны ачари ахъвмарракви рызпшуан.

"Апрограмма датшагьи джьащахъваракI алан – хIара дхIыцын Амичба Славик (зашваква зхIвахуа апсуа ашвалацIагIв – аредакция ррытаразга), ауи апхьагIвчви арыпхьагIвчви рыхъаз айсра уарадкви йара йалайцIаз апхьарта асквшква йырзынарху ашвакви йхIвун.

АААК ахьызла абард хIпроект заман ъазалихыз, асабиква пхарата йритыз ахъазла хIшизыразу йасхIвра стахъыпI!" – лхIватI Ардзынба. ЙгIалылкIгIатI ауи "Апсуа-тур" турист агентствагьи, ауи аунашвачпагIв Маланиа Елизавета хвыдъа йырзадылгалыз амдараква рыхъазла дшылзыразугьи лхIватI.

"АъачIвагIагIвчва шIаква йызквчважвуз асабиква рыхъазла йшджьащахъвахуш апшта йырхIвун, ацIайквагьи ажвакI агIврымщтуата ауат йрыздзыргIвуан, даргьи Апсны асквшышв квтаква рагIан атурых ауысла апхьарта апны йддырдырыз гIаргваладыршвахуан", – йгIацылцIатI АААК апхIвыс советква рунашвачпагIв.

"Апсуа-тур" турист компания анхагIвы Пачулиа Сандро йынхарта аунашвачпагIвчва апроект йацыркIырныс зынла йшадгылыз гIаликIгIатI. Ауи йайхIахугьи – ауат швабыж йразыпI "Ащтра" проект адгалагIвчва йрыцынхуш йанырзыпшгIуз дара тшъагIарзынадырхаз.

"Ари апш уыс йацхIымкIуата йшпаурыз! Тпсщара йхIызгIайуа ауагIа рыхъазла амдараква адыгIгалитIхIва хIуагIагьи хIхъхIраштылра гьатахъым. Асабиква ракIвпIта – ауат турых зпщылу хI-Псадгьыл ашIыпIаква дхIырбара хIборчпI", – "Апсуа-тур" ауыс адгылща гIахIгвынйыргIвытI акомпания анхагIвы.

Йырчпаз даквчважвауата Ардзынба Гета асквш 2020 ага зымгIва рыхъазла баргвыта йцазтынгьи магIын ду зму апроект ахъа шрызджвыквцIаз, асабиква апсуа хъвмарщаква азыгIальаматрата йрызрыму гIаргвынгIвырныс, апхьартакви арыпхьагIвчви ауи апш программа йалазларныс йшхIазыру рбарныс шрылшаз дацIачIвагъватI.

"Ужвы хIара багъьата йыгIдыритI асабиква рыхъаз ари апш замангаща шатахъдзу, ауи даргьи йшыргвапхауа. ХIапхъа апхын алахIвара шIыцква хIызгIанагуашта хIазпшитI", – лажва цIыхъва алттI АААК апхIвыс советква рунашвачпагIв.

Ауи лажваква йрыквшахIатхитI апхьартаква рынхагIвчва амдараква рымщтахь рхабар шгIадыргахызгьи. Ажва ахъазла – Дранда аквтанай апхьарта апхьагIвчва йагIвсыз апхын агIан ргвы рахIа йгIатахаз амш йаквчважвауата йыргIвыз алацIараква. Асабиква – дасузлакIгьи йара йшибаз апшта, ауаса зымгIвагьи йацапшыта ргвы йгIатыцIдзауата АААК йрыцта АнакIапIийа апны йыргаз амш гIаргвалашвахтI. АААК агвып швабыж йыргвапахатI ауи амш акыт ацIайква рхъатачIв турых йахъвыкIта йъалыз.

Уарча кыт йауу апхьагIв Цвижба Алмас АнакIапIийа абагъьата йапхъахауата даъан, йаргьи ауи зджьара йгIанымхауата дайгвыргъьатI.

"Автобусла хIцауаркIвауата хIара атурых йгIалху джьащахъвара щарда гIахIархIвтI. ХIара уарад хIхIвун. Ажва гьалам, йара амдарагьи швабыж йсгвапхатI, зымгIва рацкIыс сыззымпшуаз согIата йсзалыз апсабара апны ачари апсуа хъвмарщакви ракIвпI", – йхIватI ачкIвынхвыц.

Джгерда йауу Джьынджьолиа Айнар йыгIвзачва дрыцта Лыхны апны турых зпщылу Лыхнашта тшшара дшцаз гIайгвалашвахтI.

"МагIын ду змаз атурых гIаншараква йырпщылу ашIыпIаква рпны уанаъу йалкIгIу лахIвара гIауылалитI. Анчва дырзыразхатI ауи апш проект "макъы" адызгалыз", – йразыра йхIватI апхьагIв.

Асабиква дрыцта амдаракI далан АААК йаланакIуа чкIвыныргIа рсовет йалу Делба Сандро. Ауи йшипхьадзауала, арат йрапшу амдараква "йшауаш апшта йрыщардара" атахъыпI.

"Сылаквала йызбатI асабиква шдзыргIвуази йшпшуази. Ауат райхIарагIв йъаргаз йапхъахауата йцатI. Сара ари йапшу магIны зму апроектква адызгалуа адкIылара съарылу сайгвыргъьитI", – йхIватI Делба Сандро.

"Ащтра" проект йаланакIуа йапхъахуз амдара сынчIва август агIан йакIвшатI. Апроект ацхъвыкIгьи Апсны йапшым акытква рсабиква кIара дзырдыруаш йгьи йрымаджьащахъвахуш амдаракI рылазара атахъыпI. Апроект шлырхызла сентябрь а 12-дза йакIвшара атахъын, ауаса коронавирус апандемия йгIалцIла рыцIа кIьасата йнадырдзахуаштI.