Асквш 2022 агIан Апсны ауагIа рартистка, Россия апны гIатгара зму артистка Гыцба Алиса ашвахIвагIвчва шIаква гIаура йгьи йнарыскIьара йазынарху макъымршIыйара анкъвакъвра дагIаджвыквцIагIвхатI йгьи даунашвахъцIагIвхатI. ЙащтагIайуаз асквш ауацIа анкъвакъвра тшауацIнахын гIвкъралькI рыкъала хъадаква – СогIвыми Москви – гIацIанакIтI. УахьчIва аопера ашвахIвагIви ауи лгвыпи джьгарта аконцертква адыргалитI. Анкъвакъвра амщтахь лбзазара шцази ршIыйарала лмурадкви Алиса АААК хабарргарала ахъвшара йырзыгIахъылтIтI.

Ауи длачважватI Голандзиа Есма

— Алиса Шалва йпхIа, бара ужвы аконцертква щардата йадбгалитI. Ауат абагIабырбауа йгьи йшпакIвшауа?

– Октябрь агIан анкъвакъвра йгIванхауата йакIвшатI, ажюри йалазгьи анкъвакъвра ахчала йацхърагIаквазгьи йазалху согIа щарда щаквдыргылтI. Ноябрь йгIашIарышвта аконцертква щардата йджвыквхIцIатI. Йапхъахуз аконцерт – ажюри йалаз Россия апны гIатгара зму артист Гиндин Александр йыхьыз зхъхIвалгIаз «Гиндин-фест» – Черноголовка апны йахIттI. Ауи дахIвра ду амата йакIвшатI. Ауи амщтахь ажюри йалаз Абрамян-Ешба Виктор согIата йазалихын – Переславль-Залесский апны, уацIыхъван Москва йтагылу Ушинский йыхьыз зхъу абиблиотека апны хIлауреатква рконцертква акIвшатI. Январь агIан Воронеж хIцан йалачпу программа хIымата хIгIахъвмартI – атамам ухIвушызтын, ауи гIвымшкI йапынкIылата йгIахIырбаз йапшым гIвпрограммакIта йалан. Йапхъахуз аконцерт Верди йыршIыйара йазынархан, йащтагIайуаз атшын адуней аопера классика йагъьу аршIыйараква ауагIа рызхIрыдзыргIвтI. Даргьи йдхIырбаз зджьара йгIанымхауата йыргвапхатI. Февраль агIан хIсолистква Остафьево апны гала-концерт арттI. Остафьево Москви Москва аргванкви рпны рахIа йпшдзадзу ашIыпIаква йрыуазакIыпI. Ауи Пушкингьи, ауи агIан Москва интеллигенцията йтаз датша уагIагьи ъагIашIаслуз ВяземскийргIа рыпшцIа акIвпI. Ауаъа датшата упсыпнкъвгитI.

– Москви Санкт-Петербурги рпны аконцертква шпакIвша? 

– Февраль а 29 «Москонцерт Холл» апны «Московская камерата» оркестр хIыцта концерт ахIттI. Дара бзита йакIвшатI, ауыгьи хIашвахIвагIвчва йыргала-концертын. Щарда мцIуата Санкт-Петербург хIаъан. Ауаъа аконцерт согIата йхIзадылгалтI хIара хIызцынхауа «Петербург-концерт» адиректор Артюшкина Екатерина. Ауи лыхьызла Россия апны гIатгара зму артистка Ступнева Ольга Виктор йпхIа дгIайтI. Ауи абари апш согIала хIычкIвынчви хIыхIвсси лыргвыргъьатI – «Екатерина лайззарта» апны концерт ахIттI. Ауи анахьанат йызларапшымызйа? Петербург апны йапхъахузи йгIвбахузи анкъвакъвраква рлауреатква бзазитI, йаргьи ауат адхIкIыл йауашта хIгвы йгIанагтI. Йапхъахуз анкъвакъвра апны Гран-при гIатызгаз хIбаритон Юрковский Алексей Петербург дауапI. Анкъвакъвра йхпахуз асогIа зквнадыргаз Аксагова Елизаветагьи ауаъа дауата узыхIвуштI. Петербург апны дбзазитI йгIвбахуз анкъвакъвра йгIвбахуз асогIа алауреат Шпильман Екатеринагьи. Абарауаса йапхъахузгьи йгIвбахузгьи апроектква джьащахъвата йхIзадкIылтI. ЦIабыргыта, Юрковский дчмазагIвхан дгьызгIамихтI.

– Питер апшыгIвчва шпагIашвпыл?

– Швабыж бзита, пхата. Ауи акIвымкIвагьи швабыж йхIгвапахатI ауаъа йту хIхаквлагIвчва йъахIыцыркIыз – йгIайтI, ахIврапшдза ъарама дуква гIахIырттI. Ауи рахIагьи хIгвы йзаланархIаз – аконцерт Анчва йхъвыкI злу, закI гIалылцIуашта уызквгвыгъуш хIашвахIвагIв СакIаниа Сафьягьи далан. Ауи 19 сквша ахIа дгьыртам, лара чва зхъарбауа анкъвакъвраквакI рпны Гран-при гIатылгахьатI. Ауыла дгIашIаснысгьи гьылгвыгъам. СынчIва Софья аучилища дгIалгитIта консерватория дыцIалра лтахъыпI. Швабыж йхIгвапахатI хIуагIа ауи лхабар ргIата йъагIайыз, йъалыздзыргIвыз, дъащтIырхыз.

– Швара ари ауыс араса тшауацIнахуашта швгвыгъузма?

– Анкъвакъвра анджвыквхIцIагIвацуз сара ауи шцуш сыла тамамта йгьсызгIацIамыжьуазтI. АцIабырг ухIвушызтын, мачIкIгьи сшвун, йауа ухIварыквын, ауи адгалра нхара ду апщылапI. УашIамсуа йуыцызкIта йуыцынхуш, йгIауцхърагIуш уырзыпшгIара, ауат сальамшвъа рзыуыгIвра, ари йатахъу йшуысу гIаргвынуыргIвра атахъыпI, адгалра уысква къару щарда уыквырхитI. Сара менеджерта йсымаз дукI гьаъамызтIта – анхара шабгу хгIвыла йхIчпун. Абаргвыраква щардан, ага ауаса йаъазтынгьи агIванкъвакъвракIгьи жвгIвала йгIалыгIгатI. УацIыхъван, уанащцахра, анхара акъвльайраква удыритIта йапшым аъащаква уаныртагылра йучпуш тамамта йуызгIалхитI. Датшагьи, ажва аламкIва, йацасуа, асахIат апш йынхауа, дасу йуыс йдыруата, йхъвдаквцIара тшазидыруата гвып уымазара атахъыпI. Абарауи агIан зымгIва узычпуштI. Сара ауи апш гвып сымапI. Абар, хIынхитI.

– Йапхъахузи йгIвбахузи анкъвакъвраква ашIуырпшрыквын – йгIвбахуз йгIалалыз рыцIа йщардагIвызма? Апроект аргIапсща тшгьампсахма?

– Щта, ахIвара швъата йгIарщтийыз рыцIа йщардан. Йапхъахуз анкъвакъвра СогIвымгIваца апны акIвпI йъакIвшаз. Ауаъа видео гIарщтита ауатла анкъвакъвра йлагIжьуаш гIарылхIхуа йгьаъамызтI – зынла дара гIайуан. Са заджвгьи дгьсымдыруазтI, зтдзахьызнадзара здыруаз заджвмаджвын. Беларусь, Россия йапшым акъалакви ашIыпIакви – Сбыр, Воркута, Чита – йгIартыцIын щардагIвы гIайтI. Акъральква рмажаква ъахъгIвазгьи йачвымшвауата йгIайын СогIвым апны ашва рхIватI. Аконцертква йзакIымкIва-йгIвбамкIва йакIвшатI, ауаса ауи агIан йазалху асогIаква ужвы апшта йгьщардамызтI. ЙгIвбахуз анкъвакъвра гIвызджьара йакIвхIыршарныс йаквхIырпштI – СогIвыми Москви. ХIара Россия Апсны ахъахвитра йацнакIищтара 15 сквша ъацIуаз, АйгIайра сквш 30 ъахъыцIуаз хIыртлапIунта – анкъвакъвра рыцIа йауацIыхта, рыцIа закI ачакьуата йхIчпара стахъхатI. Ауи йгIалцIла анкъвакъвра штата йгIацIанакIызгьи, уагIата йгIалалызгьи, жюри йалазгьи рыцIа йщардахатI, номинация шIыцгьи алахIцIатI – «Ансамбль азъазара». Йапхъахуз апроект «Авокалистква рдуней анкъвакъвра» – хIва акIвпI ахьыз шхIыргаз, йгIвбахауа макъымршIыйарала анкъвакъврахатI, ауи ашвахIвагIвчва йырхъазымкIва аъамапсымаква йрысуагьи алан.

– Ужвыгьи швгIахъвмарырныс йабаквшвырпшуа?

– Апрель а 9 йгIвбахуз анкъвакъвра алауреатква – йапхъахауа асогIа гIатызгаз Бирюков Владислави йхпахауа асогIа гIатызгаз Попова Кристини – рконцерт акIвшуштI. Ауат «Геликон-Опера» ршIыйарала аунашвачпагIвчва йщаквдыргылыз йазалху асогIа – ауи атеатр апны соло концерт гIадырбарныс – гIарквнадыргатI. Ужвы ауи апрограмма йахьхIцIуш, джьащахъвата йшадыгIгалуаш хIазхъвыцитI. Ауи амщтахь апрель а 13 Клин – заповедникта йырчпаз Чайковский йыпшцIа хIцитI. Ауаъа хIлауреатква ргала-концерт акIвшуштI. УацIыхъвангьи хIызцынхауа «Музыкальная чашки» «КЭС – Фонди» рбзирала хIлауреатквакIи хIдипломантквакIи рыршIыйара Москва, Глазунов йгIарбарта апны йырзыгIарбуштI.

– Йшцауала, аконцертква йрылу алауреатква йгьырхъазым?

– Щта, хIара алауреатгIвацаквала хIгьалцIуам. Концерт щарда адипломантквагьи согIа тызгазгьи рылазлитI. ХIанкъвакъвра апны йхъаду апхъаланаскIьарапI, асцена йгIаквылныс лшара рытра акIвпI. Ауи агIан азъазара йалахIитI, йауа ухIварыквын, артист псып шитахъу апшта асценагьи йтахъыпI. Петербург аконцерт гIахъылтIуата дангIачважвуз Ступнева Ольга Виктор йпхIа йшгIалылкIгIаз апшта, анкъвакъвра щарда рпны ахъаз асогIаква ршитIта йащтагIайуа анкъвакъвраква шадыргалуаш ацIыхъва йтагылхитI. Ауат алауреатква апхъахьыла руыс шцуш заджвгьи уыста йгьикIуам. ХIара октябрь йгIашIарышвта хIашIамсуа концерт ахIтитI, йаргьи бзи йабабауа тгIачвата хIаларпахатI. «АгыцбачкIвынква» ртгIачва.

– Бара асоцсетьква рпны арбачIвквагьи асуратквагьи щардала йгIатабцIалитI. Бари йбхьырпшыру ашIакви швазазаъаща апхара уылаухIвитI.

– ХIара хIазаргванхатI, азаджв азаджв йыхъазла црикI хIйапшхатI. Ажва гьалам, хIара абарауат аконцертква, апроект шIыцква швабыж хIадыркIылитI. ХIгвып апны зымгIвагьи майрата тшгIащтIырпгIитI, заджвгьи зынгьи зджьара далалырныс йымуыта йгьымцастI.

– Йхпахауа анкъвакъвра адыжвгалныс гьшвгвыгъамма?

– Ужвы ари асахIат йхпахауа апроект хIадынхалитI. ХIмурадква зымгIва гьгIахъстIрым. ХIапшыпI ари асквш йшгIахIызшуш, йшхIыцыркIуаш. Сара йыздыритI Апсны а-Правительства йанакIвызлакIгьи йшгIахIыцIагылуа. Йапхъахузгьи, йгIвбахузгьи рагIан йхIыцын, йхпахауагьи йшацыркIуаш гIахIдырдырхьатI.

– Ауи сынчIва йакIвшушма?

– Щта, октябрь агIан.

– Йгьбчвыбаргвымма аконцертква радгалри атеатр апны анхари ацбырцарныс?

– БаргвыпI, учIвыкI наурыскIьата угватра датша закIы йазынауырхара анатахъу ншалитI. Анкъвакъвра гIалагIгищтара сбзазара тшапсахтI. Сара ауи аршIыйара ахIауа снанауахвтI. Йаргьи, ацIабырг схIвапIта, ауи сайгвыргъьитI, йауа ухIварыквын, йатахъу уыскI шсхауа сыласхIвитI. АшIаква рылаква шгъьазгъьазуа убагIвацара ахъазла ауатква зымгIва учпапI.

– Апхъахьылагьи баргьи бгвып шабгугьи аршIыйара апны адахIвраква швзыхIтахъпI!

– Анчва дбзыразхатI. СгвыгъитI октябрь агIан Апсны апны хIабабушта.