Афестиваль апны а-Конгресс апсуа хъвмарщакви АААК апроект «Амазара» йауата йхъырхыз «Апсуа ашва», «АпхъанчIви апсуа кIвалдзы» фильмкви гIанарбатI.

Апсуа культура йпщбахуз афестиваль «Апсны» апсуа сасбзибара йагъьу ацIасквала Москва аквтабырг «Эрмитаж» цIлауатра апны мтшаша марамшыта йакIвшатI. Афестиваль апахь хачIвыта йгылан асасчва Апсны ауагIахъа гвбайари атурыхи йрыхаргIвазара, уахьчIва акъраль штшауацIнахуа гIарбара.

Алалра Москва апсуа диаспора аунашвахъцIарта йалакву акъала йту апсуа студентквагьи гIарцхърагIан йадыргалтI.

«Ансисквшагьи Москва апны апсуа культура афестиваль акIвхIыршитI. Асквш йауата мшы 364 хIара Россия акъала хъада апны сасыта хIбзазитI, амшкI Москва абзазагIвчва хIа йхIысасхата апсуаква ргвбайара рылархIварныс йгIахIрайгвитI. ХIара Апсны апхъанчIви йгьи ауыжвгIанчIви культура хIызлапщылу аджьгарра бзиква хIымапI. Са сшапшуала, йамгIанфестивальызлакIгьи апны йхъаду азаджв азаджв йгвы йзыхътIызларныс, агвыргъьахъв уайгвыргъьарныс, ауи апсып угвы чIвауата йтаугарныс акIвпI», – йхIватI Москва апсуа диаспора аунашвачпагIв Агрба Беслан.

Афестиваль агIахътIра ауысла апсуаква драйхIвахIвтI Москва абаза йгьи адыгьа (ачеркес) диаспора ахIбачва рсовет аунашвачпагIв Агырба Юрий.

«Москва адыгьата, черкеста зкьы 50-гIв раъара бзазитI. ХIара гвылагьи псылагьи йхIайщчву Апсны ауагIа бзи йыгIбитI. ГвлахIарапI ари йапшу амарамшы хIара афестиваль хIъаднакIылуа, апсуакви хIари атурых аурала хIадызкIылуа айгвара хIыртлапIарныс лшара ъагIахIнатуа», – йхIватI Агырба Юрий.

Афестиваль асасчва йапшымкIва 19 уатыквкI рзадыргалтI. ЗакIипхьадза йапхъанчIвийу апсуа уагIахъа рбзазаща уаланахIвауата йаъан. Ауи апшта, апсуа пшцIа апшта йадыргалыз ауатыкв апны ауагIа йгIадрысабапуаз абзазагаква убушын, амакъым ъамапсымаква урысныс, ауагIахъа рызкъква уфарныс лшара уауан. Акинотеатр апны апсуа режиссерква рфильмква гIадырбун. АААК «Амазара» проект апкъ йтата Аргвын Мадина йхъылхыз «Апсуа ашви» Логуа Дауыт йхъихыз «АпхъанчIви апсуа кIвалдзи» апшыгIвчва йднарбатI.

Йалачпаз апрограмма апсуа уагIахъа хъвмарщаквала, апсуа хрихыцла ахысрала амастер-классква, апсуа гIахIвыщаква тшырзыбжьара алан. Алекторий апны апсуа бызшвала апхьарасахIат учIварныс, апсуаква рцIаскви рхабзакви йшгIарыквчважвауа уаздзыргIвныс ауашын.

АшIыпIа хъвшараква рыцынхарала АААК ахъвшара аъачIвагIагIв Симониа Херсон йгIаликIгIатI АААК анхагIвчва атшыбжьараква ракIвыршара йахъазымкIва а-Конгресс йалалра зтахъкву ашвъа йшанырцIуз.

«ЙахьчIва хIара Москва йту хIдиаспора йадыргалыз «Апсны» фестиваль хIалан. ХIара «Аимцакьачара» (апсуа топасща – аредакция ррытаразга), «Акьырбоу» (аурышвква «Колышки» («ЧIвгIванчкIвын») – хIва йызпхьауа ахъвмарща йашIырпшыпI – аредакция ррытаразга), «Амба» («ТшыкъачIвах» йаквпшырапI – аредакция ррытаразга), «Ахылпахас» (апсуа бызшвала – «хъылпа гIакIра» – аредакция ррытаразга) хъвмарраквала атшыбжьараква акIвхIыршатI. Ауат ахъвмарраква абакIрагьи рылапI, награ уылата, ущапIы багъьата узыквгылуата уырбжьитI. ЩардагIвы ауат рымагIальаматхатI, хIапхъанчIвиква рхъвмарщаква йырпшырныс, йрылалырныс ртахъхатI. Абауи апш уатыкв адыгIгалтI йахьчIва «Эрмитаж» цIлауатра апны. ЙшцIасхаз апшта, а-Конгресс йгIалалырныс зтахъу афестиваль апны ауи апш лшара рзыгIанхIыршитI, сынчIва 40-гIв райхIа анкетаква йыртагIвытI», – йхIватI Симониа.

«Апсны» фестиваль сквшипхьадза рыцIа-рыцIа уагIа щардагIв гIалалитI. Афестиваль асасчва йгвыргъьачIвауа амш шыргаз рхIвун.

«Афестиваль агIвсщтта амаль гьамамызтI – спсадгьыл сачвыхъарата сбзазаргьи са Апсны сапапI. СыгIвзачвагьи йсыцынхаквауагьи гIазшIысттI, ауат хIкультура дсырбара стахъын. Швабыж йбзипI йапшым уатыкв щарда ъадыргалыз. ХIара АААК ауатыквгьи хIгвапхатI, ауаъа ауагIахъа хъвмарраква хIрыларыжьтI. СынчIва афестиваль йызгIамйыз зымгIва хIапхъа ауи агIврымщтныс йаквгIазшIыститI», – йлахIвараква хIыцагIвишатI афестиваль асас Адлейба Эмиль.

ХIабашталагIв Аланиа Захар йапхъахауата дызлаз апсуа хъвмарраква лахIварата йгIайыларцIаз гIахIайхIвтI.

«Са Москва стапI, апсуа фестиваль йанакIвызлакIгьи сгIайлитI. ЙахьчIва шIыцра щарда здыртI. Йапхъахауата апсуа хъвмарщаквала схъвмартI, швабыж йсгвапхатI. Ахъвмарраква бзита уынкъвырцитI. СыгIвзачви сари ауат рхабзаква гвынхIкIылныс йаквхIкIтI – хIара-хIара хIаслара хIгвыгъапI», – йхIватI Аланиа.

Ауи акIвымкIвагьи афестиваль йгIадгылкваз апсуа тацанадылра апынгьи йсасызларныс, апхъанчIви «АгIымста хабза» уыззнабжьауа рдырырныс рылшатI. Афестиваль апны нардла, шахматла анкъвакъвраквагьи акIвшатI.

Араъа Адыгея акъральыгIва университет аректор йкьангьашалагIв, амастер Жане Зауыр кIавкIаз йога йазынархаз йлекция уаздзыргIвгьи ауашын.

«Апсуа культура йахъвыкIпI адуней шабгу йджьарщауа агIаншара – анцIра ауыра. ЙахьчIва сара аздзыргIвчва Апсны апачва дуква йрыуазаджву афилософ Йаган Мурат йхабар расхIвтI. Ауи згIвыраква адуней абызшва щардала йатаркIыз ддырранкъвгагIв дупI. Сара ауи йгIвыра урышв бызшвала йатаскIтI. Ауи йахьызпI «Адуней йыквымшвахуа аджьащара йазынарху адырра», йахьчIва ауи аздзыргIвчва йдсырбатI. ГIвтомкIла йалу ауи анхара агIвычIвгIвыс йызгIвадари йынцIра ауыри рымадза щарда гIахънатIитI», – йхIватI Жане.

Афестиваль йалакваз акнигатйырта, ацIыквчпарта, ажьира йырнашылтI, уыжвгIанчIви апсуа суратчпагIвчва ргIарбарта йцатI. Йыззымпшуаз согIата йырзалтI зымгIвагьи Апсны апны тшпсызщара зтахъкву рыхъаз атуроператорква йадыргалыз хвыдъа ауаъа уызлацуш ашвъаква ргIакIьанра. Асцена хъада апны хъвлагIанцIакI амакъымршIыйагIвчва йгьи агIахIвчва гвыпква гIахъвмаруан.

Кьыртбайа Кристинагьи ллахIвараква гьхIчвыцIалымкIтI.

«ЙахьчIва хIара тгIачвала Москва апны Апсны афестиваль хIгIайтI. ХIара афестиваль адгалща швабыж йхIгвапхатI. Амаль хIымата ари йапшу алалраква гьагIвхIщтуам. Ссаби ужвы «Амцабз» ансамбль айцIбачва ргвып дрылата дгIахIвитI, йахьчIва ауи йыгIвзачва ахIбачва ргвы гIащтIихырныс дгIайтI. ХIыла дырпшытI йгIадырбаз аконцертгьи йадыргалыз аэкспозицияквагьи», – лхIватI Кьыртбайа.

Москва апны апсуа культура афестиваль Москва йту апсуаква рдиаспора ари пщынхауата йадыргалитI. Афестиваль апсуаква цIаста йынкъвыргуз йгьи руыжвгIанчIви культура Апсны утыцIта йаъу ауагIа йшырдыруаш йазынархапI.