АААК а-Дискуссия клуб анхара йазынархаз йапхъахуз анйара аднагалтI. Йаргвану ахмызкI руацIа йызквчважварныс йгIалырхыз апсабара ахчара акIвпI.

Барганджиа Саид

Адуней апсуа-абаза конгресс а-Дискуссия клуб асквш 2020 йапхъахуз амыз агIан анхара йазынархаз йапхъахуз анйара аднагалтI, ауи январь а 30 атшын йакIвшатI. Йапхъахуз айчважвараква аклуб йалалыз 23-гIв рылан.

ЙгIашвгвалахIыршвахпI: АААК а-Дискуссия клуб асквш 2019 ноябрь агIан йгIахъыртIытI. Ауи анхара йапшым анархараква гIацIанакIуаштI: абаза уагIахъа рыбызшва, ргвбайара тынха хчара, ауагIахъа наука тшауацIнарыхра, апсабара хчара датшагьи. Аклуб апны анархараквала йлыху асессияква йрыланамкIуата анйараквагьи акIвша йауаштI. Ауат йрапшта цIыпх анйараквакI адыргалхьатI.

Апхъахьыла хачIвыта йдыргылуа гIалхIватI АААК а-Дискуссия клуб адиректор Турава Ирина. Ауи йгIалылкIгIатI йаргвану ахмызкI руацIа аклуб «Экологии хIгIакIвзыршауа апсабара хчари» нархарала йшынхуш.

Турава йшылхIвазла ари анархара «абзазагIвчви аклуб анхара йгIалалырныс зтахъу ауагIи рыцIа йызлахIвуз гIарпхьадзауата» йгIалырхтI.

«ХIзайчважвакваз 23-гIв гIарылхIхын арат ахмызкI йхIыцынхуштI. Задгалщала йапшым цанйаракI акIвхIыршуштI: экологияла аъачIвагIагIвчва хIрачважвуштI, кIьыда-кIьыдата афокус гвыпква рпны хIынхуштI, апрезентацияква адыгIгалуаштI», – лхIватI Турава Ирина.

Аклуб аунашвачпагIв йапхъахуз анйара шакIвшазла дразыта дгIанхатI.

Аклуб алачIвара шабгу АААК YouTube канал апны швапшы йауаштI>>

«Сшапшуала, анйара сабап ду алан. АуагIа рнашхгьи гвы аутуата тшапсахуан: апхъапхъа, ауагIа анайззагIваца, ауат аквыргъвгъваракI рылызбгIун. Ауаса анхара анджвыквыл ауи йалакваз абагвынгIвуа, йангIалуа йцатI», – ллахIвараква хIыцагIвылшатI Турава.

Ауи йгIалылкIгIатI йгIалырхыз атема щарда шгIацIанакIуа, ауи йгIалцIла цанйаракIла ауи ахъатаква зымгIва йгьызрыдымсылуашзапI, ауаса агвып йшрылшауала «Апсны акъалаква рпны аэкология аъаща ауысла ауагIа рыцIа гвыргIва гIарылазцIауа ауысква йрыдынхалуаштI».

«АнышвкъваракIапсартаква, ахIапшхвыпш-зарарчква, Апсны аэкология ргIапсра апны тшгIазырбауа аклимат апсахра дуква хIрыквчважвуштI. ЙхIгвыгъу щардапI, хIгвы йту гIахIыдахIвта чважварагIвацала йгIанымхауата ауыс хIызрыцIсуашшва йазызбитI. Агвып йрылапI чкIвыныргIа радкIылараква руысхагIвчва – ауат дара-дара, ркъару йшгIанагуа апшта, хIреспублика апны аэкология аъаща шагъьхуш йазынхитI. ЙхIгвапапI ауат хIпроектгьи заман ъазгIарауыз. Сшхъвыцуала, йапшым адкIылараква руысхагIвчва рацынхари ауат йацлырхуа апроекти сабап гIарылцIра атахъыпI», – йгIалылкIгIатI АААК а-Дискуссия клуб аунашвачпагIв.

Анхара джвыквырцIара апхъала агвып бзита йабадырта тшадыркIылра ахъазла анйара йгIазшIырттI асоциолог Джикирба Мрамзи апсихолог Воуба Илони.

АъачIвагIагIвчва йакIвдыршаз атреннинг злалаз атшыбжьараква аклуб йалакву азаджв азаджв гIвыма чвала йымпшуата йшадгылуаш, аквыргъвгъваракIгьи шгIарбжьамхуш йацхърагIатI.

Апсихолог Воуба Илона йшылхIвазла, анйара ари ахъвы ауи йалаз шабадыруаш, абагвынгIвра шгIарызбжьалуаш йазынархан. Ауи гвы алттI атреннинг агIан зымгIвагьи нбжьагIв-нбжьагIв йшазаъаз. Апхъапхъа айчважвара сабап алазлара ахъазла йчпачIву рхIватI, атшыбжьараква рымщтахь «ачкIвынчва зымгIва даргьи ргвгIанаграква гIархIватI».

«Анхара йшалакIу уаквчважвушызтын, са сшапшуала, хIгIакIвзыршауа апсабара апны йыншауа йамуа апсахра йгIарылцIла экология ауысла адырраква ауагIа йрылагара уахьчIва магIын ду зму уыспI. Ари хIанйара йалан экология ауысла зхъвыцща щаквгылхьаз чкIвыныргIа. Ауат ргвы цхIитI, даргьи апсабара рхчауата йапхъахауа чIвырхъаквакI рчпитI. АжвапIта, пластик гьгIадрысабапуам, азарарчква йрабакIитI. Кьангьаш гьазгIазгуам: апсахраква йырзыхIазыру йгьи ауат апсахраква ныршара шатахъу здыруа ачкIвынчва йлырхыз ахачIвква дахIврала йырзырхъйуштI», – лгвгIанаграква хIыцагIвылшатI апсихолог йгьи хIлыргвыгъатI: «ЙсымагIальаматдзата агвып йащтагIайуа ранйараквагьи сгIайуаштI».

Аклуб йалалкваз дрыуапI агеограф шIа Начкебиа Ханна. Ауи а-Конгресс, АААК а-Дискуссия клуб рынхара злымагIальаматхаз гIахIалхIвтI.

«Сара ауи апхъалагьи а-Конгресс йахауа ауысква закIыта срылазларныс стахъын. Аклуб ахабарква санрыпхьа йгIасгвынгIвытI араъа хIыжвлара рыхъазла магIны зму ауысква шгIащтIырхуаш, зымгIва йрапхъата – аэкология ауыс. Сара ауи сымагIальаматпI, йауа ухIварыквын, са сгеографпIта – съачIвагIа ауи йапщылапI», – лхIватI Начкебиа Ханна.

Ауи йгIацылцIахтI АААК аклуб апны анйараква ауат йрылазлуш зымгIва аргваныта йабадырдырта «Апсны ахъазла магIны зму экология проект дукI шгIандыршуш» йацхърагIушта дшгвыгъауа.

Астудент Делба Сандро Апсны аэкология уысквала ахачIвква рырхъйара закIыла дацхърагIарныс йтахъыта аклуб далалтI.

«Ауи йара уыс дупI, Апсны ахъазгьи йара ауи акIвпI йшаъу, йауа ухIварыквын, хIкъраль псабара гIалцIыртала йбайапI, хIпны агIайыраква щардапI. ХIара АААК а-Дискуссия клуб апны йлырхуа йрапшу апрограммаква гIахIрысабапуамцара хIпсабара хIхчара хIборчпI», – йхIватI ачкIвын.

Ауи йшихIвауала, жвлара магIны зму ауысква дшрылазлуш дащтапI.

«Йапшым ауысква йырзынарху айчважвараква бзи йызбитI, йсгвапхитI абадырра шIыцкви алахIвара шIыцкви. Ари анхара апны саргьи анахьанат ачкIвынчва срапшта сыззпшуа йалакIу, йабагвынгIвуа гвыпкIта хIцарныс акIвпI. Сшхъвыцуала, хIпроект хIырхъйуштI. Йапхъахуз анйара сара швабыж йсгвапхатI, ачкIвынчва зымгIва джьащахъвапI, йгIадрайгваз асасчва руыс рдыритI, ауат уанрылу закIгьи угьащахIум», – йлахIвараква гIахъитIытI Делба Сандро.

Айчважвараква йрылаз ужвыгьи заджвы, Григорян Мари, йшылпхьадзауала, апсабари агIвычIвгIвыси разазаъаща Апсны йахъазымкIва адуней шабгу ахъазгьи магIны амапI: ауи багъьата йхъалцIитI ари «чва зхъауымба йамуаш уыста ХХI асквшышв агIан цIарата йшгIагылыз».

«Ари йапшу аклубква гвышхвара гIауылазцIауа анйартапI. Уара умурадква рапш мурад нкъвызцауа ажвлара гвып ушырхъвыкIу уылаухIварныс – уызгIвымсхыз акIвпI», – лгвгIанаграква гIахIалхIвтI ауи.

Йгьи йгIацылцIахтI аклуб апны йгIалыхъвуш дырра лауырныс, зхъвыцщала йлыквшвауа ауагIа дрынйарныс шылтахъу.

«Йапхъахуз анйара бзидздзата йакIвшатI! Апхъапхъа аквыргъвгъвара уылаухIвун, ауаса ацIыхъва зымгIва рнашхква лашарахатI, пхаракI гIарызбжьалтI», – лхIвитI Григорян Мари аклуб апны айчважвара шакIвшаз даквчважвауата.

Анйара ацIыхъва ауи йалаз дасузлакIгьи а-Дискуссия клуб апны анхара йгIайнатуашта дыззпшуа йгIвытI. АдгалагIвчва ауаса йгIархъвыцын – ауат «асальамшвъаква» зымгIва йазкIкIыта конверткI йтарцIан йцIладыркIыхтI. Ауи хымызкI агIвста аэкология сессия аналгара йгIахъыртIыхуаштIта аклуб йалакву зызпшуази йшгIацIцIхызи рбуштI.

АААК а-Дискуссия клуб анхара йанархара хъадата аэкология йахъазымкIва рыцIа пасата йгIалырхтI апсуа бызшва гIащаквыжьри тшауацIнарыхри, цри бызшвала алитература ауагIа йшрылалуаш ацхърагIара, апсуа-абаза уагIахъа ртурых-культура тынха хчара, абашта наука тшауацIнарыхра, Апсуара ацIасква хчара. Ауат анархараквала айчважвараква аклуб апны мызкIы ауацIа гIван апщашаквала йакIвшитI.