Аҭоурых иаазыркьаҿны
Аԥсны иҟоуп Аԥсуа баарыԥхрақәа ҳәа изышьҭоу аргылара ду – зҭоурых иахьа уажәраанӡагьы инагӡаны иҭҵаам ижәытәӡатәиу хыхьчаратә ҭӡуп. Иҟалап, ҳазҭоу ашықәс, аԥхынразы иаԥшьгаз аҭҵаарадырратә проект абзоурала иқәгылоу азҵаарақәа зегьы рҭак ҳаургьы.
Хабарда ибжьаӡыз жәларбжьаратәи рымш азгәарҭоит есышықәса, нанҳәамза 30 рзы. Ҳтәылаҿы ибжьаӡыз ирхыԥхьаӡалоу реиҳараҩык — Аԥсны жәлар рџьынџьтәылатә еибашьраан ибжьаӡыз роуп.
1989 шықәса, нанҳәамза 25-26 рзы Аҟәа имҩаԥысит Кавказ ашьхарыуа жәларқәа Рассамблеиа (Рконфедерациа) актәи аизара ду. Аԥсны жәлар рџьынтәылатә еибашьраҟны ихадоу ароль назыгӡаз абри ахеилак 30-шықәса ахыҵра инамаданы, АААК Аинфопортал иазнархиеит уи аԥҵара иазку аҭоурых.
Нанҳәа 15 рзы Аԥсны иазгәарҭоит Ахатәгәаԥхарауаҩ имш. Ари амш рызкуп – Аԥсны жәлар рџьынџьтәылатә еибашьраан хатәгәаԥхарала ҳажәлар ирывагыланы аӷа иабашьыз афырхацәа. Абри арыцхә инақәыршәаны АААК аинфопортал иазнархиеит аветеранцәа-ахатәгәаԥхарауаа ирызку ҭоурыхқәак.
2019 шықәсазы 105 шықәса ҵуеит Актәи адунеизегьтәи аибашьра иалагеижьҭеи, уи аибашьра адәаҿы афырхаҵара дуӡӡеи Аԥсадгьыл ахь еицакра зқәым абзиабареи аадырԥшит аԥсуа ҵеицәа.
Аԥсуа-абаза жәлар рҳәынҭкарратә символика аҭоурых ажәытәӡа иаларсуп. Аԥсуа аҳра абираҟ асахьа ԥшаан абжьарашәышықәсахь иаҵанакуа агенуезцәа рыхсаалақәа рҟны. Ҳаамҭазтәи Аԥсны абираҟи агерби шьақәырӷәӷәан 1992 шықәса, ԥхынгәымза 23 рзы. Аԥсны аҳәынҭқарратә символика авторс дамоуп аԥсуа сахьаҭыхҩы Валери Гамгьиа. Аԥсны абираҟи агерби, ашәуаа рмилаҭтә бираҟи ҳажәларқәа знысыз аҭоурых рныԥшуеит.
1989 шықәса, хәажәкыра 18 рзы Аԥсны имҩаԥысит иҭоурыхтәу Лыхнытәи аизара, 30 нызқьҩык ауааԥсыра рыхьӡала аизара иаднакылеит Аԥсны ахьыԥшымреи Аидгылатә республика астатус архынҳәреи ирызкыз ааԥхьара.
Шәышықәса раԥхьа, 1919 шықәса жәабран 27 рзы иҭыҵит раԥхьатәи аԥсуа агазеҭ «Аԥсны». Ари амш ԥхьаӡоуп Аԥсны амассатә-информациатә хархәагақәа русзуҩцәа ирымшны. Алегендартә газеҭ аиубилеи аҽны, АААК иазнархиеит аҭыжьымҭа аҭоурыхи иахьатәи амши ирызку аочерк.
25 шықәса раԥхьа еилгеит Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра, зықьҩыла аҵеицәа рыԥсҭазаара ҿахызҵәаз. 1993 шықәса цәыббра 30 рзы аԥсуа ар атәыла аҵакырадгьыл зегь рнапаҿы иааргеит, Қырҭтәыла аҳәынҭсовет аибашьцәа Аԥсны иалцаны. Убри инаркны Аԥсны Аҳәынҭқарра зхы иақәиҭу, ахьыԥшымра нагӡа змоу ҳәынҭқаррак аҳасабала иқәгылеит.
Аҭауад Қьалышьбеи Чачба, XVIII-тәи ашәышықәса анҵәамҭеи XIX-тәи ашәышықәса алагамҭеи рзы Аԥсны аҳра ныҟәызгоз – зыԥсҭазаара зегьы зыԥсадгьыл ахақәиҭра иазызкыз аԥсуа политикцәа дыруаӡәкын.