Аҵарауаҩ хатәра, кавказҭҵааҩы Анатоли Генко игәаларшәара иазкыз аусмҩаԥгатә еиҿкаан Санкт-Петербург иҟоу амузеи Кунсткамера аҟны.

Кавказҭҵааҩы Анатоли Генко диижьҭеи 125 шықәса аҵра иазкыз агәалашәаратә хәылԥазы мҩаԥысит Санкт-Петербург иҟоу Пиотр Ду ихьӡ зху Антропологиеи аетнографиеи рмузеи (Кунсткамера) аҟны аԥшьаша, лаҵарамза 19 рзы. Анатоли Генко – иналукааша алингвист, аетнограф, афольклорҭҵааҩ, аҭоурыхҭҵааҩ, Кавказ ажәларқәа рбызшәақәеи ркультуреи рзы иреиҳаӡаз аспециалистцәа ируаӡәкыз – абри амузеи ахыбраҟны Кавказ аҟәша деиҳабын.

Аусмҩаԥгатә еиҿкаан амузеи аҭҵаарадырратә усзуҩ еиҳабы, аҭоурыхтә ҭҵаарадыррақәа рдоктор Макка Албогачиева лымчала, Кунсткамереи Адунеизегьтәи аԥсуа-абаза конгресси рыбжьара напы зҵаҩыз аусеицуразы аиқәшаҳаҭра инақәыршәаны.

Аҵарауаҩ ду ииубилеи инамаданы АААК Иреиҳаӡоу ахеилак ахантәаҩы Мусса Егзакь Кунсткамера амузеи адиректор Андреи Головниов ҳамҭас ииҭеит Гәымлоуқыҭ абҵарамза 2021 шықәсазы иаартыз Анатоли Генко ибаҟа аиԥш зеиԥшу аминиатура. Ари абаҟа аргыларагьы  Егзакь иаԥшьагарала иҟалаз хҭысуп. Даҽа миниатурак лиҭеит ари ахәылԥаз ахь ааԥхьара зманы иааиз аҵарауаҩ имаҭа Иулиа Гусева. Ахԥатәи абиуст хәыҷ ҳамҭак аҳасабала инапаҿы иҭан Аԥсны Аҭҵаарадыррақа ракадемиа ахада Зураб Џьапуа. Аскульптура академиаҿы аҭыԥ азырԥшаауеит.

Мусса Егзакь иажәақәа рыла, Анатоли Генко хәы змаӡам илагала ҟаиҵеит аԥсуааи абазақәеи рыҭҵаараҿы, иара иааидкыланы Кавказ жәларқәа иџьабаа рыдуп, абаза жәлар ретнографиеи рфилологиеи рыҭҵаара ауасхыр азышьҭеиҵеит. 

«Анатоли Нестор-иԥа алахьынҵа цәгьа иуоит. Харада ахара идҵаны иҭаркыз, абахҭаҿы иԥсҭазаара далҵуеит иҭәымҭа дышҭагылаз, ашьҭахь ихьӡ акыршықәса ирхашҭны иҟан. Иахьа абас еиԥш иҟоу аусмҩаԥгатәқәа ирыбзоураны аҭҵааҩ ду иусумҭақәеи ихатә нысымҩеи ҿыц ҳабла иаахгылоит. Убри алагьы иара игәалашәара ҳшьоит, иҭабуп ҳәа иаҳҳәоит иҳадиҵаз иааԥсаразы, ҿыц еиҵагыло абиԥарақәа ирбартә-ираҳартә иҟаҳҵоит аҳәынҭқарра аизҳараҿы аҵарауаа иҷыдоу аҭыԥ шрымоу», – иҳәеит АААК Иреиҳаӡоу ахеилак ахантәаҩы Мусса Егзакь.

Анаҩс амузеи аҟны иӡырган ааигәа еиҭаҭыжьыз Анатоли Генко ишәҟәқәа «Абаза материалқәа», «Кавказ аетнографиа алагалара». Арҭ аусумҭа хьыршәыгәқәа рҭыжьра алыршахеит Мусса Егзакь ибзоурала, иара ишьақәирӷәӷәаз апрограмма «Аԥсуааи абазақәеи: абызшәақәеи аҭоурыхтә-культуратә ҭынхеи рыхьчареи рырҿиареи» аҳәаақәа ирҭагӡаны, ари апрограмма аус еицадырулеит Аԥсны Аҭҵаарадыррақәа ракадемиеи Жәларбжьаратәи аилазаара «Алашреи».

Ашәҟәқәа аҩбагьы ахҳәаа риҭеит Зураб Џьапуа – иара иоуп урҭ реиқәыршәаҩс иҟоугьы. Ашәҟәы аиуақәа музеи абиблиотека иазныжьын. Ахҭыс далацәажәо Зураб Џьапуа иазгәеитеит Анатоли Генко кавказҭҵаараҿы иҟаиҵаз алагала ахә ашьара шыуадаҩу.

«Арҭ ашәҟәқәа реиқәыршәара ҳаҿнаҵы ҳара иаҳԥыхьашәеит иуникалтәу аматериалқәа: атекстқәеи архивтә документқәеи Санкт-Петербург иҟоу Урыстәылатәи Аҭҵаарадыррақәа Ракадемиа иатәу Мрагыларатәи анапылаҩырақәа ринститут архив аҟны, Ставропольтәи атәылаҿацә аҳәынҭқарратә архив аҟны, иара убас Генко ихаҭа иҩны еидикылаз архив аҟынгьы. Аиԥылара иалахәыз зегьы ажәа ҟәандала ихцәажәеит аҵарауаҩ. Абас иҟоу ахҭысқәа даҽазныкгьы идыршаҳаҭуеит Анатоли Нестор-иԥа Генко игәалашәара шмыӡыз», – иҳәеит Џьапуа.

Кавказҭҵааҩы, апрофессор Анатоли Генко ихьӡ акамыршәра иазкыз аусмҩаԥгатәқәа Аконгресс уажәаԥхьагьы имҩаԥнагахьан. Убас, 2019 шықәсазы Аҟәа имҩаԥысит аҵарауаҩ ишәҟәы «Абаза материалқәа» аӡыргара, 2021 шықәсазы Ҟарачы-Черқьестәыла имҩаԥысит иара изкыз Жәларбжьаратәи аҭҵаарадырра-практикатә конференциа.