Адунеизегьтәи
аԥсуа-абаза
конгресс

АААК аинформациатә ҟәша ихнаркәшеит апроект ҿыц “САРА ИСЫХЬӠУП” аус адулара. https://abaza.org/abk/1158

Аҭыҧантәи аҟәшақәа аус рыцуразы АААК аҟәша алагарҭатә арратә ҽазыҟаҵара иазку апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны "Аҧсны ахысырҭатә клуб" иаҭааит. Уажәазы апроект рхы аладырхәит Л.Б. Кәыҵниа ихьӡ зху Аҭаратәи абжьаратә школ аҵаҩцәа. 

Ашколхәыҷқәа рзы еиҿкаан абџьар ахархәашьа иазкыз атеориатә инструктаж. Ахысратә ҽазыҟаҵара аҳәаақәа ирҭагӡаны, азыҟаҵаҩ ашколхәыҷқәа идирбеит ииашаны агылашьа, акылҧшшьа, абџьар акышьа, ахысшьа. Анаҩс, ашколхәыҷқәа ахысырҭахь имҩахыргеит, уаҟа дара ирыман алшара ирзеиҭарҳәази иддырбази аҧышәаҿы ахархәаразы. 

Алагарҭатә арратә ҽазыҟаҵаразы АААК апроект рызкуп ашколтә программа аҳәаакәа ирҭагӡаны, уи амаҭәар ахысра иалагахьоу аҵаҩцәа, хықәкысгьы иамоуп еиҵагыло аҿар Аҧсадгьыл абзиабара рылааӡара.

Адунеизегьтәи аҧсуа-абаза конгресс аҭыҧантәи аҟәша азыҳәарала Бамбора аҳабла игылоу ашкол ашҭаҿы идырҿыцит адырганҵа, иара убасгьы аҳабла амҩақәа рҿы иҟоу иҧсабаратәым ақәчаҧақәа ршәит. Арҽеиратә усурақәа зегьы мҩаҧысуеит аҭыҧантәи аҟәша ахаҭарнакцәа рымчқәа рыла.

АААКи ААУ аҧсуа бызшәа акафедра арҵаҩы Инна Џьугьелиаҧҳаи еицымҩаҧырго апроект “Ирӡтәым “аҳәаақәа ирҭагӡаны имҩаҧган изаамҭанытәу алекциа. Ажурналист, аҧсуа радио анапхгаҩы Адгәыр Гәынба Гагратәи абжьаратә школ № 1 аиҳабыратә классқәа рҵаҩцәа ирзеиҭеиҳәеит ашьха ахымҩаҧгашьа иазку, иҩым аҧҟарақәеи, Аҧсны аҧсабара ауникалреи.

Амилаҭ-спорттә хәмаррақәа ирызкыз амастер-классқәа мҩаҧысит Очамчыратәи ашкол-интернати Ҧақәашьтәи абжьаратә школи рҿы. Аҿар рыҿиареи абаҩрҵәыреи рзы АААК аҟәша анапхгаҩы Валери Берзениа иҧкааны еиҭеиҳәеит амилаҭтә хәмарра “Аимҵакьачара” аҧҟарақәа. Анаҩс, х-гәыҧкны рыҽшаны, аиҳабыратә классқәа рҵаҩцәа имҩаҧыргеит аицлабра. Имҩаҧысуа амастер-классқәа ирылҵшәахоит ҳазҭоу ашықәс лаҵарамзазы еиҿкаахо аҧсуа милаҭтә хәмаррақәа рзы аицлабра. Уи еизнагоит иреиӷьӡоу ахәмарҩцәа, насгьы иалкаахоит амилаҭтә хәмаррақәа рзы аиааира иаҧсоу агәыҧ.

Изаамҭанытәиу ашколхәыҷқәа рдиспансеризациа мҩаҧысит Гәдоуҭа араион Хәаҧ ақыҭан. Ашколхәыҷқәеи урҭ рырҵаҩцәеи еиуеиҧшым ахырхарҭақәа рыла аспециалистцәа рҿы ихарҭәаау агәаҭара иахысит.

Аконгресси Аҧсны Аҳәынҭқарра Агәабзиарахьчара аминистрреи рхаҭарнакцәа рыла ишьақәгылаз агәыҧ азанааҭтә ҟазареи адыррақәеи аарҧшны, адиспансеризациа зхы алазырхәырц зыӡбаз ақыҭауаа хәыҷқәа зегьы ирызҿлымҳаны, игәцаракны амедицинатә гәаҭара иахрыжьит. Адиспансеризациа аҳәаақәа ирҭагӡаны, игәаҭан 70-ҩык ргәабзиара аҭагылазаашьа, еиуеиҧшым ашьақәҟьарақәа зыдбалаз ихаҭәаау агәаҭарахь адәықәҵабӷьыц рыҭан.

Апроект азынархоуп Аҧсны ақыҭа школхәыҷқәеи арҵаҩцәеи зыҩаӡара ҳараку амедицинатә цхыраара арыҭара.

Мшаҧымза 12 Санкт-Петербург “Плоды просвещения” зыхьӡу атеатр аҿы имҩаҧысит ауаажәларратә усзуҩы, амеценат, 1990-2000 ашықәсқәа рзы Санкт-Петербургтәи аҧсуа диаспора ахантәаҩы, аилазаара “Апсны” ҳаҭыр зқәу ахантәаҩы, Санкт-Петербург ҳаҭыр зқәу анхаҩы Рауф Аиба 90 шықәса ихыҵра иазкыз акультуратә хәылҧазы. 
Аусмҩаҧгатә хацыркын Адунеизегьтәи аҧсуа-абаза конгресс Иреиҳаӡоу ахеилак Ахантәаҩы Мусса Егзакь иҟаиҵаз адныҳәалара аҧхьарала. Асаламшәҟәаҿы иазгәаҭан Рауф Ҭархәын-иҧа инысмҩа - аицамкреи, агәаӷьреи, хьамҵрала аус азыҟазаареи шаҳаҭра шрызнауа. Мусса Хабал-иҧа аиубелиар изеиӷьеишьеит агәабзиара, аманшәалара, иҭынха пату ақәҵаны еиҷаҳауа ауаа шырацәоу аилкаара иацааиуа агәырӷьара. Мусса Хабал-иҧа иҟнытә аиубелиар аҳамҭа иҭаны, асцена аҟнытә асаламшәҟәы даҧхьеит АААК Аппарат анапхгаҩы Кан Ҭаниа. 
Иара убасгьы идныҳәалара ааицҳаит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа. Атәыла Ахада Аиба изеиӷьаишьеит агәабзиара, адоуҳатә лахҿыхра, кыршықәса иуацәеи иҭынхацәеи арылагәырӷьара. Адныҳәаларақәа ирыциҵеит Урыстәыла иҟоу Аҧсны ацҳаражәҳәаҩ Алхас Кәыҵниа, уи исаламшәҟәаҿы ианиҵеит Рауф Ҭархәын-иҧа апатриотизм хаҭеи, гәык-ҧсык ала аҧсадгьыл азыҟазаареи рзы ҿырҧштәыс дшыҟоу. 
Иара убасгьы адныҳәаларақәа аарыцҳаит еицырдыруа егьырҭ асасцәагьы: Аҧсни Урыстәылеи рофициалтә хаҿқәа, аҵарауаа, адипломатцәа, ажурналистцәа, аҭыжьҩцәа, акультура аусзуҩцәа, еиуеиҧшым атәылақәа рыҟнытә ицнагаҩцәеи, класск аҿы аҵара ицызҵози. Ирацәаҩын, хаҭала асцена аҟнытә аиубелиар идныҳәаларазы иаазгьы.  
Аусмҩаҧгатә аиҿкаара рнапы алакын Санкт-Петербург иҟоу аҧсуа диаспореи, Адунеизегьтәи аҧсуа-абаза конгресси. Агәырӷьаратә усмҩаҧгатә иалахәыз рзы иқәгылеит еицырдыруа авокалтә дует “Аиҳәшьцәа Берзениаа”. Амузыкатә номер азлырхиеит еиуеиҧшым жәларбжьаратәи аицлабрақәа рҿы аиааира згахьоу, “Аестрада-џьазтә вокал” ахырхарҭала Акультура аинститут астудентка Аида Смыр, АААК аҿы еиҿкаау аколлектив “Абаза” аусмҩаҧгатә иаҭааз аҧсуа кәашарақәа ддырбеит.
Иара убасгьы акультуратә программа иаларҵеит “Аҧсуа лабиринт” зыхьӡу адокументалтә фильм аҟнытә ацыҧҵәаха. Ари афильм ахә ахишәааит Рауф Ҭархәын-иҧа. Аҭыхрақәа ахьынӡацоз, арежиссиори аоператори дрыцны, Аҧсны зегьы дакәшеит.
Рауф Ҭархәын-иҧа аҧсуа диаспора дахагылан имариамыз аамҭақәа раан - Аҧсны жәлар рџьынџьтәылатә еибашьра анцоз, 1992-1993 шықәсқәа рзы. Иара ибзоураны, адиаспора аусура аамҭа цәгьақәа рзы ауаажәларра-политикатә ҧсҭазаараҿы крызҵазкуа хырхарҭаны иҟалеит. Уи инаҷыданы, Рауф Ҭархәын-иҧа аҭынч аамҭақәа раангьы аҟыбаҩ злоу аҿари, аҭҵаарадырратә усзуҩцәеи, азҟазаратә еиҿкаарақәеи адгылара ӷәӷәа риҭон. Аспециалистцәа ҿарацәа рыдагьы урҭ рхыҧхьаӡараҿы иҟоуп еицырдыруа аполитикатә усзуҩцәагьы.

АААК иацнаҵоит амузыкатә проект Аҿар рыҿиареи абаҩрҵәыреи рзы АААК аҟәшеи, амузыкант акомпозитор Абзагә Марыхәбеи К. Аргәын ихьӡ зху акультура Ахан аҿы иҟоу афонҿыцтәи аҟазарақәа ршкол аҟны  имҩаҧыргеит амузыкатә мастер-класс. Валери Берзениеи Абзагә Марыхәбеи ахәыҷқәа ирымардеит амузыкатә индустриаҿы ирымоу адыррақәа, еиҭарҳәеит еиуеиҧшым апрограммақәа аус рыдулашьа, лабҿаба иддырбеит аранжировка аиқәыршәара аетапқәа. 

Аҟазарақәа ршкол аҿы аус руеит аҧсуа сектори аурыс сектори рыла ишьақәыргылоу амузыкатә студиақәа ҩба. Астудиақәа рнапхгаҩцәа Елизавета Ершовои Мадина Кәарацхелиаҧҳаи иҭырҵаахьоу арепертуар аҟнытә иалрыҧшааит ахәыҷқәа еицырҳәаз ашәақәак, амузыкантцәа ракәзар, урҭ акомпозициақәа рзы азҟазаратә аранжировка еиқәдыршәеит. 

АААК амузыкатә проект мҩаҧысуеит амастер-классқәа рформала Аҧсны ақалақьқәеи ақыҭақәеи рҿы. Уи ахықәкы - аҟыбаҩ злоу аҿар ралҧшаареи рырҿиареи.